Nieuw-Zeelandse Alpen slinken zienderogen

Nieuws

Nieuw-Zeelandse Alpen slinken zienderogen

Nieuw-Zeelandse Alpen slinken zienderogen
Nieuw-Zeelandse Alpen slinken zienderogen

Aurélie Hombroukx

30 juli 2014

De voorbije drie decennia is een derde van de permanente sneeuw- en ijsvoorraad in de Nieuw-Zeelandse Alpen gesmolten. Dat concludeert een team van Nieuw-Zeelandse onderzoekers. Het wegsmelten van het ijs is volgens de onderzoekers een gevolg van de opwarming van de aarde.

Het ijsvolume van de Nieuw-Zeelandse Alpen op het Zuidereiland nam sinds 1977 af van 54,5 kubieke kilometer tot 36,1 kubieke kilometer. Dit betekent een verlies van 18,4 kubieke kilometer, waarvan het grootste deel de voorbije vijftien jaar wegslonk. Het onderzoek van klimaatwetenschapper Jim Salinger, geograaf Blair Fitzharris en glacioloog Trevor Chinn baseert zich op luchtfoto’s van het Nationaal Instituut voor Water- en Atmosferisch onderzoek (NIWA) in Nieuw-Zeeland.

Kleine en grote gletsjers

Uit de foto’s leiden de onderzoekers ook de reactie van de gletsjers op klimaatveranderingen af. Deze reactie varieert naargelang de grootte van de gletsjers. ‘Kleine gletsjers reageren sneller dan grote gletsjers, door het kleinere oppervlak op hun top. Het gebied waarin sneeuw kan vallen is immers kleiner dan dat van grote gletsjers. Ook in het geval van temperaturen boven het vriespunt smelt de sneeuw op een klein oppervlak sneller,’ zegt hoogleraar in Glaciologie Frank Pattyn van de ULB.

Tot 1970 krompen de grote gletsjers, maar behielden ze hun oorspronkelijke oppervlakte. De laatste decennia heeft het vele smeltwater echter meren gevormd aan de voet van de grote gletsjers, die het ijs nog sneller doen smelten. Daarnaast verliezen de gletsjers ijs door het zogenaamde calving, waarbij grote stukken ijs afbreken van hun eindpunt. Iets minder dan de helft van het sneeuw- en ijsverlies komt voor bij de twaalf grootste gletsjers van Nieuw-Zeeland, waarvan de Tasmangletsjer de grootste is.

Buitenbeentjes

De onderzoekers waarschuwen in hun artikel op academisch publicatieplatform The Conversation dat de onderzoeksresultaten ook van belang zijn voor gletsjers elders in de wereld. Ze wijzen er eveneens op dat het wegsmelten van de Nieuw-Zeelandse gletsjers een lokaal effect van de opwarming van de aarde is. ‘We mogen zelfs spreken van een globaal effect van de klimaatopwarming,’ stelt Pattyn. ‘De stijging in het zeeniveau betreft immers niet slechts één regio.’

Hoewel de gletsjers in de wereld maar één procent van de hoeveelheid landijs innemen, zijn zij verantwoordelijk voor de helft van de stijging in het zeeniveau tot nu toe.

De Nieuw-Zeelandse gletsjers waren lange tijd buitenbeentjes vergeleken met gletsjers uit andere gebergten. In de jaren zeventig en tachtig werden ze groter, terwijl elders in de wereld de gletsjers verkleinden. ‘Dit verschil was een gevolg van een verandering in de atmosferische circulatiepatronen boven de Stille Oceaan,’ legt Pattyn uit. ‘In tegenstelling tot elders in de wereld, werd meer vocht en dus meer neerslag naar Nieuw-Zeeland aangevoerd. Dat zorgde voor de “groei” van de gletsjers.’

Maar ondertussen gedragen de Nieuw-Zeelandse Alpen zich net zoals de andere gletsjers en reageren zij eveneens – en sneller – op de opwarming van de aarde. Hoewel de gletsjers in de wereld maar één procent van de hoeveelheid landijs innemen, zijn zij volgens Pattyn verantwoordelijk voor de helft van de stijging in het zeeniveau tot nu toe.

Het VN-Klimaatpanel (IPCC) schatte in een studie uit 2013 dat het smelten van gletsjers bijgedragen heeft aan een stijging van de zeespiegel van zes à zeven centimeter sinds 1900. Tegen 2100 verwacht het IPCC dat daar nog tussen de tien en de twintig centimeter bijkomt, enkel afkomstig van het smeltwater van gletsjers.

Sterk klimaatplan

De onderzoekers roepen dan ook op tot een krachtig en effectief klimaatbeleid. ‘Het is al langer bekend dat de uitstoot van broeikasgassen verantwoordelijk is voor de klimaatverandering. Wereldwijd wordt de grens van 400 ppmv (deeltjes per miljoen volume) overschreden, wat nooit gezien is in de voorbije 800.000 jaar. Er is dus nood aan een sterk klimaatplan om de broeikassen flink terug te schroeven,’ benadrukt Pattyn. ‘Zelfs wanneer het klimaat niet verder zou opwarmen, zouden de gletsjers blijven smelten.’

De eerste stappen naar zo een klimaatplan zouden in september gezet kunnen worden.  In voorbereiding op de VN-klimaattop in Parijs in 2015 organiseren de VN op 23 september 2014 een extra klimaattop in New York voor regeringsleiders, civiele samenleving, financiële instellingen en de bedrijfswereld.