Ook in egalitair Noorwegen leeft wie rijk is langer

Jim Baxter (CC BY-NC-SA 2.0)

Het verschil in levensverwachting tussen arm en rijk Noorwegen, een land dat bekend staat om relatief kleine inkomensverschillen, is groot, blijkt uit nieuw onderzoek. De verschillen namen bovendien toe tussen 2005 en 2015. Het verschil in levensverwachting tussen de 1 procent rijkste Noren en de 1 procent armste Noren is 14 jaar voor mannen en 8 jaar voor vrouwen, constateert het Noorse Instituut voor Publieke Gezondheid.

“Onderzoekers en beleidsmakers waren verrast dat zelfs met een omvangrijke, door de overheid gefinancierde gezondheidszorg en relatief kleine inkomensverschillen, er dergelijke grote verschillen in levensverwachting zijn”, zegt Jonas Minet Kinge, onderzoeker bij het instituut.

In Noorwegen was de levensverwachting hoger in de meeste inkomensgroepen, behalve bij de allerarmsten en allerrijksten.

De onderzoekers zagen ook belangrijke verschillen tussen Noorwegen en de Verenigde Staten, waar de inkomensverschillen groter zijn en de gezondheidszorg vaker privaat gefinancierd is. In Noorwegen was de levensverwachting hoger in de meeste inkomensgroepen, behalve bij de allerarmsten en allerrijksten. Daar waren geen verschillen in levensverwachting tussen beide landen.

“De grootste verschillen tussen de landen waren zichtbaar bij de lage- en middeninkomens”, zegt Kinge. De categorieën laag en midden hebben hier betrekking op mensen die minder dan het gemiddelde inkomen verdienen, maar meer dan de 5 procent laagste inkomens.

Het is voor het eerst dat de cijfers in Noorwegen vergeleken zijn met die in de VS, zeggen de onderzoekers.

Roken

Uit de onderzoeksresultaten blijkt ook dat de hoogste inkomensgroep in Noorwegen in de afgelopen jaren een afname van het aantal kankergevallen liet zien. Voor de laagste inkomensgroep gold dat niet. Hart- en vaatziekten namen in alle inkomensgroepen af, maar de sterfte onder de armsten is nog steeds hoger dan bij de rijkeren.

De studie verklaart niet waarom de verschillen in levensverwachting zo groot zijn en waarom ze toenemen.

Rookgedrag verklaart een deel van de verschillen, zegt Kinge. Het is ook een verklaring voor het feit dat de levensverwachting van vrouwen uit de laagste inkomensgroepen niet toenam tussen 2005 en 2015. “Ongeveer 20 procent van de verschillen op basis van inkomen kunnen in deze studie verklaard worden uit rookgedrag.”

De onderzoeker zegt ook dat de studie niet verklaart waarom de verschillen in levensverwachting zo groot zijn en waarom ze toenemen. “Maar studies in Zweden en andere landen suggereren dat andere factoren behalve geld daarbij een rol spelen. Zo leven mensen met een laag inkomen vaker alleen en hebben ze vaak een lagere opleiding. Daarnaast kunnen invloeden tijdens de zwangerschap, opvoeding en andere omgevingsfactoren een rol spelen”.