Open data kosten Latijns-Amerikaanse landen moeite

‘In Latijns-Amerika is een gebrek aan open, tijdige informatie een wijdverbreid probleem’, zegt Tomás Severino, directeur van de Mexicaanse ngo Cultura Ecológica. Informatie is volgens hem vaak technisch en specialistisch. ‘Open data geven ons de mogelijkheid om toegankelijke informatie te genereren en te verspreiden.’

De link tussen open data en projecten die invloed hebben op de plaatselijke bevolking en het milieu, stond centraal op de recente top Open Government Partnership in Mexico-Stad. Naar de conferentie kwamen afgevaardigden van overheden, ngo’s en academici uit 65 landen die zijn aangesloten bij een in 2011 gesloten partnerschap onder auspiciën van de Verenigde Naties. Van die landen liggen er vijftien in Latijns-Amerika.

Het recht op informatie is vastgelegd in de Verklaring over Milieu en Ontwikkeling die in 1992 werd aangenomen tijdens de Aardetop in Rio de Janeiro.

Open overheid

Afgevaardigden van ngo’s riepen tijdens de top op tot een versterking van het open data-beleid en totale openheid van informatie. Het is in Latijns-Amerika gewoon dat de bevolking in onwetendheid wordt gelaten over mijnbouw- en energieprojecten, ook als die vlakbij gepland zijn. Ook over vergunningen worden omwonenden niet geïnformeerd.

Open data en het toegankelijker maken van milieu-informatie staat wel op de agenda in diverse landen, bleek tijdens de top.

Open data en het toegankelijker maken van milieu-informatie staat wel op de agenda in diverse landen, bleek tijdens de top. Mexico werkt aan een plan waarin specifiek aandacht is voor klimaatverandering, fossiele brandstoffen, mijnbouw, ecosystemen en het recht op een gezonde leefomgeving.

In Peru wordt sinds mei gesproken over een strategie voor 2015-2019 op het gebied van “openheid en hergebruik van overheidsdata”. Ook milieukwesties worden daarin meegenomen. Argentinië presenteerde in augustus het eerste deel van het “Tweede Plan voor Open Overheid 2015-2017”. Belangrijke milieuvraagstukken ontbreken hierin.

Conflicten

‘We kampen op dit gebied met een ernstig probleem’, zegt Carlos Monge, de Peruaanse vertegenwoordiger van de Amerikaanse ngo Natural Resource Governance Institute. ‘Het zit vooral in de timing. Wanneer hebben burgers de informatie nodig? Na de besluitvorming? Dat is een fout. We moeten informatie beschikbaar stellen voordat er besluiten gevallen zijn, ook over de gevolgen van die besluiten.’

Monge zegt dat landen zoals Bolivia, Colombia, Ecuador en Peru sinds 2014 hun wetgeving hebben  hervormd in de richting van lagere milieustandaarden. Het doel daarvan is om investeringen aan te trekken in de mijnbouw- en olie-industrie, omdat de wereldwijde vraag naar grondstoffen is gedaald. Deze economieën zijn sterk afhankelijk van de grondstoffensector.

De Global Atlas of Environmental Justice zet milieuconflicten in zestien Latijns-Amerikaanse en Caraïbische landen op een rij. Het gaat om activiteiten op het gebied van mijnbouw, fossiele brandstoffen, afvalwater en watermanagement, toegang tot land en ontwikkeling van infrastructuur.

De Global Atlas is onderdeel van het Europese project Environmental Justice Organizations, Liabilities and Trade, dat gecoördineerd wordt door het Instituut voor Wetenschap en Technologie van de Universiteit van Barcelona. Er zijn experts van 23 universiteiten en milieuorganisaties uit 18 landen bij betrokken. Uit de atlas blijkt dat de meeste ruzies plaatsvinden in Colombia (101), Brazilië (64), Ecuador (50), Peru (38), Argentinië (37) en Mexico (36).

Als de bevolking in het ongewisse gelaten wordt over mijnbouw- infrastructuurprojecten in de directe omgeving, is sprake van wat de Amerikaanse hoogleraar Rob Nixon “langzaam geweld” heeft genoemd. Er ontstaan milieuproblemen door de winning van grondstoffen, die vervolgens leiden tot conflicten en de plaatselijke bevolking verder verarmen.

Ook Alicia Bárcena, hoofd van de Economische Commissie voor Latijns-Amerika het Caraïbische Gebied (CEPAL), klaagde tijdens de top over het gebrek aan informatie voor de plaatselijke bevolking. In haar ogen is de regio nog niet klaar om te voldoen aan de eisen die gesteld worden aan een open overheid.