Opmars kleine waterkrachtcentrales brengt onbekende effecten mee

Een kleine waterkrachtcentrale op de rivier Užicu in Servië. wereldwijd zijn er momenteel bijna 83.000 kleinere waterkrachtcentrales operationeel of in aanbouw.

XLerate (CC BY-SA 3.0)​

Kleine waterkrachtcentrales zijn wereldwijd aan een snelle opmars bezig, maar er is maar weinig bekend over hun effecten. Dat blijkt uit een wereldwijd onderzoek door de Universiteit van Washington.

Bij een stuwdam denken we vaak aan gigantische projecten zoals de Hooverdam in de VS of de Drieklovendam in China. Maar het overgrote deel van de dammen wereldwijd zijn veel kleinere exemplaren, soms enkel voor lokaal gebruik.

‘Door de snelle groei van de kleine waterkrachtcentrales kunnen de rivieren zieltogen onder de impact van talrijke kleine wonden.’

Die kleinere bouwwerken zijn niet onderhevig aan de ingewikkelde regelgeving die voor megadammen geldt en kunnen veel sneller en op veel meer plaatsen gebouwd worden.

Uit het onderzoek gepubliceerd in Frontiers in Ecology and the Environment blijkt dat er wereldwijd momenteel bijna 83.000 kleinere waterkrachtcentrales operationeel of in aanbouw zijn in 150 landen. Als het volledige potentieel aan waterkracht benut zou worden, kan dat aantal nog verdrievoudigen, schatten de onderzoekers.

Impact

Hoewel het aantal dammen snel toeneemt op waterlopen overal ter wereld, zijn er weinig studies naar hun milieu-impact en de regelgeving ontbreekt vaak of is onsamenhangend, waarschuwen de wetenschappers van de Universiteit van Washington.

‘Toen we de ontwikkeling van waterkracht in kaart gingen brengen, beseften we dat die een enorme proliferatie kent, maar dat we geen zicht hebben op de milieu-impact op de waterlopen’, zegt hoofdauteur Thiago Couto. ‘We vonden ook enkele grote lacunes in het beleid en de wetenschap die ingevuld moeten worden om de dammen beter te beheren en voldoende kennis te hebben om beleidsmakers te informeren.’

Die effecten zijn uitvoering bestudeerd bij grote dammen, maar zijn grotendeels genegeerd bij kleinere exemplaren.

Of ze nu groot of klein zijn, dammen hebben een potentiële invloed op de loop van het water, de temperatuur en de sedimenten, en uiteindelijk ook op de fauna en flora. Die effecten zijn uitvoering bestudeerd bij grote dammen, maar zijn grotendeels genegeerd bij kleinere exemplaren. Dat geldt al helemaal voor het gecumuleerde effect als meerdere kleinere dammen gebouwd worden in een riviersysteem.

‘Het was verrassend moeilijk om wetenschappelijke studies te vinden die de individuele en cumulatieve impact van kleine waterkrachtcentrales in kaart brengen’, zegt Julian Olden, hoogleraar Aquatische Wetenschappen en medeauteur van de studie. ‘Dit is een cruciaal onderzoeksveld voor de toekomst: individueel zal de impact van grote stuwdammen altijd groter zijn, maar door de snelle groei van de kleine waterkrachtcentrales kunnen de rivieren zieltogen onder de impact van talrijke kleine wonden.’