Pesticiden versnellen verspreiding van schistosomiasis

Wetenschappelijk onderzoekers verzamelen zoetwaterslakken, de gastheer voor de waarin de schistosomiasis-worm zich ontwikkelt.

Pugie Chimberengwan / CDC (CC BY 2.0)

Schistosomiasis, die ook bekend staat als slakkenkoorts, is een infectie die wordt veroorzaakt door een parasitaire lintworm die vooral in tropische gebieden in stilstaand zoet water voorkomt.

De worm ontwikkelt zich in zoetwaterslakken. De ziekte wordt overgedragen door contact met besmet water. Onder meer het Malawimeer in Malawi heeft een slechte reputatie op dat vlak.

Een wijdverbreid gebruik van pesticiden en andere landbouwchemicaliën verhoogt de transmissie van de worm, melden onderzoekers van de Universiteit van Californië-Berkeley in het tijdschrift Lancet Planetary Health.

Algen

De chemicaliën versnellen de transmissie van de worm op verschillende manieren. Ze laten de parasiet langer overleven, ze doden andere dieren die zich voeden met de slakken, en ze veranderen de samenstelling van algen in het water, een belangrijke voedselbron voor slakken.

Men wist al dat de aanleg van dammen en irrigatiesystemen in arme landen schistosomiasis in de hand werkt. “We waren geschokt toen we zo’n duidelijk bewijs zagen dat ook agrochemische vervuiling de transmissie van schistosomiasis versterkt”, zegt hoofdauteur Christopher Berkover.

COVID-19

Wanneer de infectie onbehandeld blijft, kan die de longen, lever en milt aantasten en bepaalde vormen van kanker veroorzaken.

De ziekte treft jaarlijks honderden miljoenen mensen. Na malaria is het de parasitaire ziekte met de grootste wereldwijde impact op de menselijke gezondheid.

Coauteur Justin Remais legt ook een link naar de COVID-19-pandemie. “Milieuverontreinigende stoffen kunnen onze blootstelling aan en vatbaarheid voor infectieziekten vergroten. Van dioxines die de resistentie tegen het influenzavirus verminderen, tot luchtverontreinigende stoffen die de COVID-19-mortaliteit verhogen, tot arseen dat de lagere luchtwegen en enterische infecties beïnvloedt: onderzoek toont aan dat het verminderen van vervuiling een belangrijke manier is om de bevolking te beschermen tegen infectieziekten.”

Zelfs lage concentraties

Voor deze studie namen de onderzoekers bijna duizend studies onder de loep. Ze vonden 144 experimenten die gegevens opleverden over een verband tussen agrochemische concentraties en schistosomiasis.

Die gegevens verwerkten ze in een wiskundig model dat de transmissie van de parasiet in kaart brengt. Het model simuleert concentraties van veel voorkomende landbouwchemicaliën en schat de effecten op infecties bij mensen die in de omgeving wonen.

Zelfs lage concentraties van veel voorkomende pesticiden zoals atrazine, glyfosaat en chloorpyrifos kunnen de transmissiesnelheid verhogen en de inspanningen om schistosomiasis onder controle te houden verstoren, stelden de onderzoekers vast.

Afrika ten zuiden van de Sahara

“Meer dan 90 procent van de gevallen van schistosomiasis komt voor in gebieden in Afrika ten zuiden van de Sahara, waar het gebruik van agrochemie toeneemt”, zegt Hoover.

“Als we manieren kunnen bedenken om de agrarische voordelen van deze chemicaliën te behouden, terwijl we hun overmatig gebruik in gebieden waar schistosomiasis endemisch voorkomt beperken, kunnen we extra schade aan de volksgezondheid voorkomen bij gemeenschappen die al onder een hoge en onaanvaardbare ziektelast gebukt gaan.”