'Qatar doet veel te weinig tegen uitbuiting arbeidsmigranten'

Noch de wetgeving, noch het beleid of de situatie op het terrein is veranderd voor arbeidsmigranten in Qatar. Ze blijven afhankelijk van de genade van hun werkgevers: zonder toestemming mogen ze het land niet verlaten of van werkgever veranderen, en een vakbond oprichten is verboden, stelt Amnesty.

Na wereldwijde kritiek deed de Qatarese regering vorig jaar enkele beloftes. Zo zouden er driehonderd arbeidsinspecteurs komen, en een elektronisch betaalsysteem voor het loon van de migranten. Maar afgezien van kleine verbeteringen is van die beloftes weinig terechtgekomen. Vele migranten die Amnesty International interviewde, klaagden dat hun loon nog steeds laattijdig of niet wordt uitbetaald.

‘Als ik naar de politie ga, zullen ze me aanhouden en het land uitzetten omdat ik geen papieren heb.’

Zo vertelde Ranjith, een migrant uit Sri Lanka, dat hij nog niet is betaald sinds het vijf maanden geleden aankwam in Qatar. Hij heeft geen identiteitspapieren of contract. Zijn verblijfplaats in een arbeiderskamp is overbevolkt en vuil. ‘Ik wil enkel werken en geld verdienen voor mijn vrouw en kinderen, maar van mijn werkgever mag ik niet van werk veranderen’, zegt hij. ‘Als ik naar de politie ga, zullen ze me aanhouden en het land uitzetten omdat ik geen papieren heb.’

‘We twijfelen sterk aan de wil van Qatar om de uitbuiting van arbeidsmigranten effectief aan te pakken’, zegt Mustafi Qadri, die voor Amnesty onderzoek doet naar arbeidsrechten in de Golfstaten. ‘Een duidelijk stappenplan met doelstellingen en deadlines ontbreekt. De beloftes die Qatar vorig jaar deed, lijken meer een pr-stunt te zijn om te garanderen dat ze het WK in 2022 in handen kunnen houden.’

FIFA

De internationale voetbalorganisatie FIFA heeft veel tijd en middelen besteed aan het onderzoek naar corruptie tijdens de selectie van Rusland en Qatar tot gastland voor het WK, zegt Qadri. ‘Het is nu hoog tijd om ook van uitbuiting van arbeidsmigranten een topprioriteit te maken. De FIFA dient nauw samen te werken met de regering, het organiserend comité van Qatar 2022, de belangrijkste bedrijven die betrokken zijn en alle andere verantwoordelijken van het toernooi om wantoestanden gelinkt aan de Wereldbeker, te voorkomen.’

‘Meer dan anderhalf jaar nadat Amnesty International de verregaande uitbuiting van migranten aan het licht bracht, is er weinig gedaan om de wortels van dit misbruik aan te pakken.’

In november 2013 publiceerde Amnesty International al een lijvig rapport over de uitbuiting van buitenlandse bouwvakkers in Qatar. In sommige gevallen was er sprake van dwangarbeid. Ook al heeft Qatar sindsdien meermaals te kennen gegeven dit misbruik te willen uitroeien, voor de migranten is er in de praktijk nog maar weinig veranderd.

‘Meer dan anderhalf jaar nadat Amnesty International de verregaande uitbuiting van migranten aan het licht bracht, is er weinig gedaan om de wortels van dit misbruik aan te pakken. We zijn ondertussen weer een stap dichter bij de Wereldbeker in Qatar. De tijd begint te dringen en de behoefte aan grondige hervormingen is groot,’ zegt Qadri. ‘De bouwsector in Qatar blijft immers groeien en het aantal arbeidsmigranten zal wellicht verder oplopen tot 2,5 miljoen.’

Amnesty maakt zich ook zorgen over de persvrijheid in Qatar. Journalisten en activisten die de omstandigheden van de arbeiders onderzoeken, worden regelmatig geïntimideerd, ondervraagd en opgesloten. Afgelopen maand werden onder meer journalisten van de BBC en WDR gearresteerd en vastgehouden.