Recordaantal veroordelingen in Argentinië
Marcela Valente
23 december 2010
De veroordeling van de voormalige Argentijnse dictator Jorge Rafael Videla tot levenslang woensdag, kwam aan het einde van een jaar waarin een recordaantal mensen werd veroordeeld voor schendingen van de mensenrechten tijdens de militaire dictatuur tussen 1976 en 1983.
In 2006 werden twee mensen veroordeeld, dit jaren waren dat er 150, zegt Lorena Balardini van het Centrum voor Juridische en Sociale Studies (CELS). CELS is een plaatselijke mensenrechtenorganisatie die juridische bijstand verleent aan overlevenden en familieleden van de slachtoffers.
Videla werd schuldig bevonden aan de marteling van en moord op 31 politieke gevangenen in 1976 in de San Martin-gevangenis in de provincie Córdoba. De oud-dictator werd al eerder veroordeeld tot 25 jaar cel. Van deze straf zat hij echter maar vijf jaar uit. In 1990 werd hem gratie verleend door de toenmalige president Carlos Menem (1989-1999).
Amnestiewetten
De processen tegen voormalige juntaleden kwamen weer op gang in 2006, nadat de amnestiewetten die mensenrechtenschenders bescherming boden, werden teruggedraaid. Dat gebeurde tijdens de regering van de centrumlinkse president Néstor Kirchner (2003-2007).
CELS meldt, vooruitlopend op de publicatie van zijn jaarlijkse rapport, dat 2010 “het jaar van de rechtszaken” was. “In 2009 werden elf zaken afgerond, dit jaar waren dat er vijftien. In de komende maanden volgen er nog zo’n tien zaken”, zegt Balardini.
Als de juridische procedures sneller waren verlopen, zegt ze, zou het aantal mensen dat schuldig zou zijn bevonden, nu dubbel zo hoog liggen.
Momenteel worden er 1600 mensen vervolgd voor mensenrechtenschendingen. Twaalfhonderd zaken zijn nog in onderzoek. Van de 350 lopende zaken zijn er inmiddels 30 afgerond en 10 bijna afgerond.
Leeftijd
Tijdens de militaire dictatuur verdwenen naar schatting dertigduizend mensen. “Er zullen door de rechters zaken samengevoegd moeten worden per detentiecentrum of volgens andere criteria”, zegt ze, “anders wordt het moeilijk zoveel zaken in zo korte tijd te behandelen. En we hebben te maken met een biologische beperking: de hoge leeftijd van de verdachten.”
Dit jaar overleden dertig beklaagden, inclusief de voormalige admiraal Emilio Massera, en voormalige juntalid dat aan het hoofd stond van Technische School van de Marine (ESMA) in Buenos Aires. ESMA was het belangrijkste martelcentrum van het regime. Er werden meer dan 2000 politieke gevangenen vastgehouden en gemarteld. De meeste gevangenen werden gedrogeerd, maar levend, vanuit vliegtuigen in de rivier Rio de la Plata gegooid.