Regeringsvorming in Irak blijkt moeilijke puzzel

Een centrale rol in de onderhandelingen is weggelegd voor de sadristen. Deze sjiitische groepering rond de invloedrijke religieuze leider Moqtada al-Sadr is sinds de verkiezingen de grootste fractie binnen de Iraqi National Alliance (INA). Bij een niet-officiële volksraadpleging de voorbije week verkozen ze hun eigen kandidaat Ibrahim al-Jaafari boven de twee protagonisten in de verkiezingsstrijd. Dat zijn uittredend premier Nuri Al-Maliki van de Dawa-partij en verkiezingsoverwinnaar Ayad Allawi van al Iraqiya.
Hoewel het referendum geen enkele bindende waarde heeft, legt ze mogelijk enkele krachtlijnen bloot die de regeringsvorming mee zullen bepalen.
Enerzijds lijkt een samenwerking tussen het sterk religieuze INA en de seculiere Allawi niet voor de hand te liggen. Anderzijds sluit Moqtada al-Sadr een samenwerking met de persoon Nuri Al-Maliki uit, nadat die laatste in 2008 een sadristische militie aan banden legde en een groot aantal militanten liet oppakken. Een samenwerking met de Dawa-partij zonder Al-Maliki behoort wel tot de mogelijkheden.

Invloedrijke buurlanden

Op de achtergrond worden intussen ook gesprekken gevoerd over de landsgrenzen heen. Zo hebben respectievelijk Iran en Saoedi-Arabië de voorbije weken een aantal coalitiepartners ontmoet.
Hoewel van deze ontmoetingen een aura van onschuld uitgaat, mag toch verondersteld worden dat deze mogendheden trachten om hun invloed in Irak uit te breiden. Iran zoekt daartoe aansluiting bij de sjiitische coalitiepartners van INA en Dawa, terwijl het soennitische Saoedi-Arabië de eerder gematigde Allawi steunt.

VS hebben baat bij snelle afhandeling

Nadat zowel de Verenigde Naties als de Verenigde Staten de verkiezingsuitslag hebben bekrachtigd, blijft het wachten op het definitieve groene licht van het Iraakse hooggerechtshof. Pas dan kunnen de officiële onderhandelingen beginnen. De Amerikaanse ambassadeur in Irak, Christopher Hill, maakt zich sterk dat de regeringsvorming binnen de twee maanden al een feit zou kunnen zijn.
Vooralsnog blijkt de coalitievorming echter een moeilijke puzzel. Een snelle opstart van een nieuwe Iraakse regering zou een opsteker betekenen voor de Amerikanen met het oog op de terugtrekking van hun troepen. Anderzijds is het belangrijk om een duurzaam antwoord te vinden op de tegenstellingen die het Iraakse politieke en religieuze leven verdelen.

Aanhoudend geweld

Zorgwekkend tegen de achtergrond van dit gebeuren is het aanhoudende geweld. Zo werden de laatste weken opnieuw tientallen mensen gedood na diverse bomaanslagen in Bagdad, opgeëist door Al-Qaeda. Met die aanslagen tracht Al-Qaeda het politieke  proces en de terugtrekking van de Amerikaanse troepen te bemoeilijken. Met de beveiliging van haar bevolking heeft de volgende Iraakse regering alvast haar eerste en voornaamste uitdaging beet.