Rijke landen doorkruisen oprichting wereldwijd belastingorgaan
Thalif Deen (IPS)
14 juli 2015
Het idee van een wereldwijde belastinginstelling, waar verschillende organisaties al langer voor pleiten, ligt op tafel tijdens de Internationale Conferentie over Ontwikkelingsfinanciering in Addis Abeba. Maar een groep westerse landen komt met een eigen initiatief op de proppen.
‘Je leest in de media over economische crisissen, regeringen die fors moeten besparen, grote schandalen rond belastingontwijking en landen in schuldencrisis. Al deze zaken staan op de agenda van deze top over ontwikkelingsfinanciering’, stelt Oxfam.
McKinley Charles van ActionAid zegt dat haar focus in Addis Abeba ligt op belastinghervormingen, en meer bepaald op het voorstel om een internationale fiscale instelling in het leven te roepen. ‘Belastingontwijking berooft ontwikkelingslanden elk jaar van miljarden dollars, geld waarmee scholen, ziekenhuizen en wegen gebouwd kunnen worden. We willen daar een einde aan maken, en de conferentie in Addis Abeba biedt hiervoor een belangrijke kans.’
Multinationals
‘De kwestie van een wereldwijde fiscale instelling doet de vraag rijzen of rijke landen wel erkennen dat er een verschuiving in macht nodig is om ambitieuze ontwikkelingsdoelen te financieren’, zegt Alison Holder, beleidsadviseur bij Oxfam.
De armste landen verliezen naar schatting 100 miljard dollar per jaar aan belastingsinkomsten.
‘Als hier geen engagement wordt genomen voor de oprichting van een echte internationale belastinginstelling, zal de last op de schouders van ontwikkelingslanden belanden. Die zullen te horen krijgen dat ze hun eigen belastingsysteem moeten verbeteren, binnen het huidige gebroken systeem.’
Enkele van ‘s werelds grootste multinationals halen systematisch hun winst weg uit de landen waar ze gemaakt wordt, en sluizen het geld naar belastingparadijzen. Zo verliezen de armste landen naar schatting 100 miljard dollar per jaar.
Status quo
De rijke landen willen het status quo behouden, waarbij wereldwijde belastingregels opgesteld worden in de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso).
Lees ook: De prijs van het verwaarlozen van de armste landen is hoog
De Asian People’s Movement on Debt and Development (APMDD), een van de meer dan duizend organisaties binnen de Global Alliance for Tax Justice, schaart zich achter de oprichting van een wereldwijde fiscale instelling.
‘Het middenveld in Azië bekritiseert de VS en de EU, vanwege hun verzet tegen een belastinginstelling die democratischer zou zijn dan de Oeso en de G20, waarin rijke landen de boventoon voeren’, verklaart Lidy Nacpil van APMDD.
‘Zo’n instelling is een eerste cruciale stap naar een beter globaal systeem dat dient om de meerderheid vooruit te helpen, in plaats van de rijken nog meer te verrijken. Het kan helpen strijden tegen belastingontwijking en fondsen opleveren voor ontwikkelingslanden.’
Belastingcontroleurs zonder Grenzen
Intussen kondigen de EU, de VS, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Nederland, Finland en Zweden een nieuw belastinginitiatief aan, bedoeld om de overheid in ontwikkelingslanden te versterken.
‘Dit neemt de behoefte aan een echt inclusieve, internationale belastinginstelling niet weg.’
Het zogenoemde Belastingcontroleurs Zonder Grenzen-initiatief werd samen met Oeso en het VN-Ontwikkelingsprogramma gepresenteerd in de marge van Internationale Conferentie over Ontwikkelingsfinanciering in Addis Abeba.
Concreet wil het initiatief meer capaciteit voor belastingcontrole in ontwikkelingslanden mogelijk maken, door fiscale experts te sturen die lokale ambtenaren begeleiden en ondersteunen. Zo kunnen ontwikkelingslanden gevallen belastingontduiking en –ontwijking in kaart brengen, en de misgelopen inkomsten opeisen.
Oxfam is kritisch. ‘Dit neemt de behoefte aan een echt inclusieve, internationale belastinginstelling – waarin alle landen op gelijke voet kunnen onderhandelen over globale regels - niet weg. De landen die dit initiatief nu in Addis Abeba lanceren, hebben maandenlang de oprichting van een nieuw intergouvernementeel belastingorgaan geblokkeerd’, aldus Holder.