Stigma duwt vrouwelijke druggebruikers dieper in de put in Georgië

‘Voor mannen lijkt het oké als ze gebruiken, voor vrouwen niet.’

Irina was 21 toen ze drugs begon te gebruiken. Meer dan dertig jaar later vecht ze nog altijd met haar verslaving, en is ze haar man, haar huis en haar zaak kwijtgespeeld. Bovendien wordt ze, net als andere vrouwen die drugsverslaafd zijn in Georgië, systematisch gediscrimineerd.

‘De man staat centraal in de Georgische samenleving, ook bij de visie op drugs. Voor mannen lijkt het oké als ze gebruiken, voor vrouwen niet. Het stigma is enorm. Daarom willen veel vrouwen zich niet laten helpen’, getuigt ze.

Geweld

Volgens lokale ngo’s zijn er naar schatting veertigduizend druggebruikers in Georgië, onder wie een op de tien vrouwen. Slechts een fractie van de drugsverslaafde vrouwen ruilt gebruikte naalden in voor gesteriliseerde, en nog minder vrouwen volgt een methadonbehandeling.

Ze zijn bang om zich voor schadebeperkende programma’s op te geven, omdat hun verslaving dan bekend kan raken bij familie of politie. Veel vrouwen zijn immers het slachtoffer van geweld door hun eigen familie, wanneer die het druggebruik ontdekt.

Irina beweert dat ze al door een politieagent werd aangevallen, en dat de politie druggebruiksters automatisch als ‘criminelen’ bestempeld.

Discriminatie is niet ongewoon bij medisch personeel. Sommigen zeggen dat door zeer begripvolle artsen behandeld zijn, maar andere drugsverslaafde vrouwen klagen over misbruik en denigrerende houding. In sommige gevallen kregen ze geen verzorging omwille van hun gebruik.

Abortus

‘Zwangere vrouwen krijgen het advies van dokters en verplegers om zich te laten aborteren in plaats van een methadonbehandeling te volgen, omdat die behandeling de baby zou schaden’, verklaart Eka Iakobishvili van het Eurasian Harm Reduction Network.

Sommige zwangere vrouwen laten de foetus weghalen, maar anderen niet. Ze blijven dan gevaarlijke drugs innemen waarbij ze een hiv-besmetting riskeren, die ze kunnen doorgeven aan de baby.

Campagnevoerders vinden ook dat vrouwen toegang moeten krijgen tot schadebeperkende behandelingen en programma’s die uitsluitend voor vrouwen toegankelijk zijn, wat nu niet het geval is. ‘Veel verslaafde vrouwen haken af omdat mannelijke druggebruikers hen misbruiken’, zegt Irina.

Steve Rotman (CC BY-NC-ND 2.0)

Aanbevelingen

‘De samenleving staat erg negatief tegenover druggebruiksters. Dat moet veranderen.’

Toch is er hoop dat de situatie tot op zekere hoogte kan verbeteren, nu lokale en international ngo’s aandringen op maatregelen om de problemen aan te pakken.

Eind juli deed de VN-Commissie voor de Eliminatie van de Discriminatie tegen Vrouwen een reeks aanbevelingen voor de Georgische regering, om te garanderen dat vrouwen degelijke toegang krijgen tot schadebeperkende programma’s, nadat lokale ngo’s rapporten hadden ingediend over de discriminatie.

Ze bevatten onder andere oproepen voor de regering om nationale studies uit te voeren om het exacte aantal druggebruiksters te kennen, om een strategisch plan op te stellen waarmee de problemen kunnen aangepakt worden, en om gendergevoelige schadebeperkende diensten aan te bieden voor vrouwen die drugs gebruiken.

De regering heeft nog niet openlijk gereageerd op de aanbevelingen, maar de lokale campagnevoerders zeggen dat ze met de overheid in gesprek zijn en de voortgang zullen opvolgen. ‘We hopen dat er toch enkele van de aanbevelingen geïmplementeerd zullen worden’, verklaart Tea Kordzadze van het Georgische Harm Reduction Network in Tibilisi.

‘Maar de aanbevelingen alleen volstaan niet’, besluit Irina. ‘De samenleving staat erg negatief tegenover druggebruiksters. Dat moet veranderen.’