Strijd tegen de terreur op schimmige paden
Kalinga Seneviratne
16 april 2003
Nauru, een eilandje van 21 vierkante kilometer in
de Stille Oceaan, voelt zich bekocht in verband met de bijdrage die het aan
de Amerikaanse strijd tegen het terrorisme leverde. Na zes maanden van
geheime onderhandelingen zorgde de regering van het noodlijdende eiland
ervoor dat terroristen en de georganiseerde misdaad het belastingparadijsje
niet langer ongestoord kunnen misbruiken, maar nu weigeren de VS met
financiële steun over de brug te komen waarop hun gesprekspartners vast
hadden gerekend.
Onder druk van de VS heeft Nauru eind februari de offshore banken op het
eiland gesloten en de verkoop van paspoorten aan buitenlanders stopgezet.
Van beide diensten zouden onder meer de Russische maffia en Chinese triades
graag gebruik gemaakt hebben. Ook terroristische organisaties zijn geholpen
met discrete kanalen om geld de wereld rond te sturen en
identiteitsdocumenten die er onschuldig uitzien. De regering van Nauru is
verder ook akkoord gegaan met de vestiging van een Amerikaanse
spionagebasis met afluisterapparatuur, een station om satellieten te volgen
en een kortegolfzender waarmee in de regio radioprogramma’s kunnen worden
uitgezonden.
In ruil voor die bijdrage aan de strijd tegen het terrorisme zouden de VS
Nauru 250 miljoen dollar hulp in het vooruitzicht hebben gesteld. Dat
zeggen althans regeringsleden op het eilandje de Amerikaanse regering
ontkent. Blijkbaar is er van de beloften die de regering van Nauru meent
gehoord te hebben, niets op papier gezet. De Amerikaanse regering zou
overigens ook gedreigd hebben met economische sancties als Nauru zich tegen
de voorgestelde maatregelen bleef verzetten.
Door de export van fosfaat verdiende Nauru tot in de jaren 80 handenvol
geld, maar die schatten verpulverden door onverstandige beleggingen. Nu
zijn de fosfaatreserves uitgeput en is de bodem van de staatskas permanent
zichtbaar. De internationale schulden van het eiland met zijn 11.000
inwoners bedragen 130 miljoen dollar. De ambtenaren zijn al maanden niet
meer betaald.
De offshore business werd een belangrijke nieuwe inkomstenbron, maar
schimmige adviseurs uit Australië en klanten uit de onderwereld maakten het
land naar verluidt ettelijke miljoenen lichter.
Nu lijkt er sterk op dat Nauru weer eens flink is opgelicht. De verhalen
die over de geheime onderhandelingen verschijnen in de Australische pers,
lezen als het bij de haren getrokken script van een misdaadfilm. De
president van Nauru, Bernard Dowiyogo, stierf enkele dagen na de
ondertekening van het akkoord met de Amerikanen in Washington aan een
hartaanval. Drie bemiddelaars die de deal tot stand hielpen komen de
Amerikaanse geheimagent Steven Ray, Jack Sanders van de Amerikaanse
neoconservatieve denktank het Hudson Institute en de Canadese advocaat
Thomas Richards, kregen hoge functies. Voor zijn dood benoemde Dowiyogo Ray
als ereconsul in Washington. Sanders werd zaakgelastigde in Peking en
Richards presidentieel adviseur.