Twijfel over link tussen El Niño en klimaatwijziging
Rudy Pieters
15 september 2009
Amerikaanse onderzoekers trekken de link tussen El Niño en de klimaatwijziging in twijfel. Volgens hen zijn niet de stijgende temperaturen verantwoordelijk voor de toenemende kracht van El Niño.
Onderzoekers van de Texas A&M-universiteit analyseerden het verloop van El Niño die zich in 1918 voordeed. Benjamin Giese, professor oceanografie, maakte samen met zijn collega’s een simulatie van de oceaanwerking in de eerste helft van de twintigste eeuw. Ze kwamen tot de vaststelling dat El Niño van 1918 een van de krachtigste versies van dit klimaatfenomeen in de vorige eeuw was, even sterk als die van 1982-83 en 1997-98.
Tot nog toe golden 1982-83 en 1997-98 als de twee sterkste versies van El Niño. Voor sommige onderzoekers lag een verband met de klimaatwijziging voor de hand. Maar door de correctie van de Texaanse onderzoekers is die stelling niet houdbaar, zegt Giese. “Aangezien El Niño van 1918-1919 zich voordeed vóór er sprake was van een betekenisvolle opwarming door broeikasgassen, is het moeilijk om te stellen dat El Niño’s krachtiger zijn geworden.”
Weinig metingen
Dat El Niño uit 1918 onderschat was, komt doordat weinig metingen uit 1918 voorhanden zijn en de meeste gegevens op de kust van Zuid-Amerika slaan. Volgens het model dat Giese maakte was El Niño toen sterker in het midden van de Grote Oceaan. “Op die manier hebben de beperkte metingen El Niño van 1918 wellicht gemist”, zegt Giese.
El Niño ontstaat wanneer de oppervlaktetemperatuur van het zeewater in het oosten en centrum van de Grote Oceaan (tussen Azië en Amerika) opwarmt ter hoogte van de evenaar. Deze opwarming in de grootste oceaan ter wereld, leidt, samen met andere atmosferische circulatiepatronen, tot aanzienlijke klimaateffecten die in een groot deel van de wereld te voelen zijn.
Giese vermoedt ook een band tussen El Niño van 1918 en de enorme slachting die de Spaanse griep toen wereldwijd aanrichtte, met minstens 25 miljoen doden, vooral in India, waar 17 miljoen mensen stierven. Wanneer El Niño zich voordoet, raken de moessonregens ontregeld en wordt India hard getroffen door droogte. Dat was ook in 1918 het geval, zegt Giese. Hij acht het waarschijnlijk dat de hongersnood als gevolg van de droogte de dodentol van de Spaanse griep in India zo heeft doen oplopen.
Giese ziet parallellen met de situatie vandaag. Sinds deze zomer is El Niño terug, zij het in een minder sterke variant. Ook nu is er grote droogte in India, en ook nu is er sprake van een grieppandemie. Net zoals in 1918 brak de griepepidemie uit na een ongewoon koude winter in Noord-Amerika. In 1918 bereikte de pandemie zijn hoogtepunt toen ook El Niño zijn piek kende.