Uitkeringen halen 40.000 Malawische kinderen uit armoede

Sinds september 2006 worden hulpbehoevende Malawiërs die dringend een uitkering nodig hebben, gewoon voorgedragen door speciale plaatselijke comités. Daarin zetelen traditionele chefs en andere gerespecteerde dorpelingen. Na controle op provinciaal niveau begint de uitkering te lopen. De begunstigden zelf moeten geen papierwerk verrichten. Voor ongeletterde mensen die vaak niets op papier hebben over hun sociale situatie, neemt dat een belangrijke hinderpaal weg.

Gered van de hongerdood

“Het geld heeft ons van de hongerdood gered”, zegt Regina Kondwerani, een zestienjarig meisje uit het district Mchinji. Ze is verantwoordelijk voor vijf jongere broertjes en zusjes sinds haar vader stierf en haar moeder het gezin in de steek liet.
“Vroeger gingen we vaak met honger naar bed”, vertelt Kondwerani. “Vier jaar lang konden we maar één keer per dag eten, en soms ook helemaal niet.” Het leven is nog altijd hard voor het tienermeisje. Ze staat vroeg op om brandhout te verzamelen, water te halen en het ontbijt klaar te maken voor haar broertjes en zusjes. Iedereen moet er ook netjes uitzien om naar school te kunnen.
Maar vroeger gingen de kinderen helemaal niet naar school. Iedereen moest helpen genoeg eten te vinden om de dag door te komen. De kinderen leefden van wat andere mensen wegwierpen.

Geen voorwaarden

De uitkering hangt af van de gezinsgrootte. Kondwerani krijgt omgerekend vijftien euro per dag. Dat is een gemiddeld inkomen op het platteland van Malawi. Kodwerani kan er genoeg eten mee op tafel zetten, en kon ook geiten en kippen kopen, en kunstmest om maïs te verbouwen.
Er zijn geen voorwaarden verbonden aan de uitkering. Ontvangers met kinderen krijgen wel extra geld als ze hun kinderen naar school sturen.
Veel ontvangers zijn aidswezen, bejaarden of mensen die ziek of gehandicapt zijn en daardoor niet kunnen werken.
Het programma werd opgezet door de regering in samenwerking met de Nationale Aidscommissie en het Kinderfonds van de VN (Unicef). Volgens Mayke Huijbregts van Unicef in Malawi doen de uitkeringen het aandeel gezinnen dat kinderen uit werken stuurt duidelijk verminderen. Gezinnen die hulp krijgen, eten beter en gevarieerder en investeren ook in hun woonst, in betere kleren of in schoolmateriaal.
Ook hulporganisaties in Malawi zijn opgezet met de uitkeringen. “Het systeem werkt beter dan het programma om arme Malawiërs aan gratis zaden en kunstmest te helpen”, oordeelt Andrew Kumbatira. Hij is directeur van het Malawi Economic Justice Network (MEJN), een coalitie van een honderdtal sociale organisaties. De steun aan landbouwers, een ander programma waarmee Malawi de armoede probeert terug te dringen, komt ook terecht bij mensen die helemaal niet in de landbouw kunnen werken.

Uitdaging blijft groot

Er is nog wel veel werk aan de winkel. Volgens de Malawische overheid moeten 8,5 miljoen van de 13 miljoen Malawiërs rondkomen van minder dan een dollar per dag. Meer dan 900.000 kinderen zijn hun ouders aan aids verloren. Bijna de helft van de kinderen jonger dan vijf vertoont groeiproblemen omdat ze te weinig te eten krijgen.
De Malawische regering hoopt tegen 2015 een kwart miljoen arme gezinnen aan een uitkering te helpen. Daardoor zouden ook 700.000 kinderen moeten geholpen worden.