"Verborgen handen zaaien sektarische onrust in Egypte"
Adam Morrow en Khaled Moussa al-Omrani
19 mei 2011
Veel analisten in Egypte - en een deel van het publiek - geloven dat de conflicten tussen moslims en christenen in het land worden aangestuurd door elementen die loyaal zijn aan de verdreven president Moebarak en dat zelfs Israël erbij betrokken is.
“Wie er ook achter zit, diegene heeft twee doelen: de aandacht afleiden van de vervolging van Moebarak en zijn handlangers en het tegenwerken van wat de derde intifada wordt genoemd”, zegt politiek activist Mugahid Sherara.
Het meest recente incident vond plaats op 7 mei. Het verhaal ging dat een koptisch-christelijke vrouw die zich had bekeerd tot de islam, tegen haar wil werd vastgehouden in kerk in het district Imbaba in Cairo. Nadat tientallen moslims zich bij de kerk verzameld hadden om verhaal te halen, werd geschoten vanuit een aangrenzend gebouw. Er vielen verschillende doden.
“De eerste schoten waren van een automatisch wapen en ze kwamen uit een gebouw naast de kerk”, zegt Sherara, die ooggetuige was van de gebeurtenissen.
Omdat ze geweervuur hoorden gingen honderden buurtbewoners kijken wat er aan de hand was. Vervolgens braken er gevechten uit tussen christenen en moslims, die snel escaleerden in een vuurgevecht. Ooggetuigen van beide kanten beweerden na afloop echter dat onbekende schutters het geweld hadden aangesticht door willekeurig in de menigte te schieten.
Het leger arriveerde pas 90 minuten later. Toen waren er al vijftien doden en meer dan 230 gewonden gevallen. Er werden tientallen arrestaties verricht.
Tijdens de gevechten brak brand uit in een andere koptische kerk, twee kilometer verderop. Hierbij vielen geen doden of gewonden, maar de kerk raakte zwaar beschadigd.
Tegenrevolutie
Aanvankelijk werden de ongeregeldheden toegeschreven aan plaatselijke moslims en christenen, maar later ontstond hierover twijfel. “Voorlopig onderzoek wijst erop dat de gebeurtenissen in Imbaba gepland en geïnstigeerd zijn door ingehuurde schurken, niet door religieuze ijveraars”, zei de minister van Justitie, Mohamed Abdelaziz al-Gindi een paar dagen later. Hij ging nog verder door het geweld toe te schrijven aan “een tegenrevolutie gericht op het verstoren van de nationale eenheid.”
De revolutie van 25 januari leidde tot de val van president Hosni Moebarak in februari. Sindsdien bestuurt de Hoge Raad van de Gewapende Strijdkrachten (SCAF) het land.
Op 11 mei publiceerde de Nationale Raad voor de Mensenrechten, een overheidsorgaan, een rapport waarin gesteld werd dat de brandstichting in de kerk eveneens het werk was van “ingehuurde gangsters die niet uit de buurt kwamen.” Ooggetuigenverslagen ondersteunen die conclusie.
“De mannen die de kerk in brand hebben gestoken, zagen eruit als professionele criminelen, niet als religieuze extremisten”, zegt een koptische ooggetuige die anoniem wil blijven. “Ze kwamen niet uit deze buurt. Het leek op een geplande actie.”
In de staatskrant Al-Missa noemen plaatselijke koptische geestelijken de gebeurtenissen “een samenzwering.”
Israël
Talloze commentatoren in Egypte schrijven het sektarisch geweld - ook conflicten uit het verleden - toe aan aanhangers van Moebarak. Zij zouden de Egyptische transitie naar democratie willen tegenwerken. Sommige commentatoren, inclusief prominente politici, suggereren zelfs dat Israël een rol speelt bij de recente sektarische conflicten.
Op 15 maart waarschuwde vicepremier Yehia al-Gamal voor “een tegenrevolutie aangestuurd door elementen uit het voormalige regime en Israël, dat momenteel de belangen van Egypte probeert te ondermijnen.”
Mohamed Selim al-Awa, voormalig secretaris-generaal van de Internationale Unie voor Moslimgeleerden, verklaarde tegenover nieuwszender Al-Jazeera dat “Israël probeert de Egyptische revolutie te dwarsbomen met alle mogelijke middelen.”
Politiek commentator Fahmi Howeidi stelde de volgende dag dat Israëlische betrokkenheid “niet kan worden uitgesloten.” Israël is volgens hem zwaar gefrustreerd over het vertrek van Moebarak, die door Israëlische functionarissen wel eens “een strategische schat” is genoemd.