Verenigde Naties dreigen grootste sponsor te verliezen

‘Make America great again’, beloofde Trump tijdens zijn campagne. Gisteren werd de blauwdruk van de begroting voorgesteld waarmee de president dat ook effectief wil gaan doen: America First: A Budget Blueprint to Make America Great Again.

Het departement milieu ontvangt de zwaarste klappen. Het Environmental Protection Agency kijkt aan tegen een voorziene besparing van 31 procent van het budget, gevolgd door het ministerie van Buitenlandse Zaken met 29 procent.

Miljarden verlies

Hoe de besparingen concreet uitgevoerd zullen worden, is nog niet aan de orde omdat de blauwprint eerst nog moet worden goedgekeurd door het Congres.

‘Als het Congres zijn goedkeuring geeft over deze plannen van het Witte Huis, dan ziet het er naar uit dat de VN verschillende miljarden zal verliezen’

Duidelijk is wel dat de fondsen voor de Verenigde Naties en de overheidsorganisatie voor Internationale Ontwikkeling (USAID) in gevaar zijn. Beide instanties vallen onder het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken.

‘Als het Congres zijn goedkeuring geeft over deze plannen van het Witte Huis, en dat is met een grote “als”, dan ziet het er naar uit dat de VN verschillende miljarden zal verliezen’, zegt Natalie Samarasinghe van de VN-Associatie.

Deze miljarden dollars aan hulp komen er net op een moment dat de Verenigde Naties te maken krijgen met de grootste acute en chronische crisissen in hun geschiedenis.

‘20 miljoen mensen lijden honger in Nigeria, Somalië, Zuid-Soedan en Yemen’, zegt Samarasinghe. ‘Het aantal mensen dat zich genoodzaakt ziet om zijn huis te ontvluchten is het hoogst sinds onze eerste tellingen. Voor deze mensen zijn de VN letterlijk het verschil tussen leven en dood.’

1 procent buitenlandse hulp

‘De bijdrage van Amerika is essentieel’, zegt Michel Gabaudan, de voorzitter van Vluchtelingen Internationaal. ‘Ze is genereus en vitaal maar niet bovenmatig hoog in vergelijking met andere landen in het westerse blok, die de belangrijkste sponsors zijn van humanitaire hulp’, zegt hij.

‘Amerika spendeert 1 procent van zijn budget aan buitenlandse hulp, niet 10 tot 15 procent zoals sommigen wel eens denken’

‘We moeten de bijdrage van de VS ook in verhouding zien. Amerika spendeert 1 procent van zijn budget aan buitenlandse hulp. Niet 10 tot 15 procent zoals sommigen wel eens denken, maar 1 procent.’

‘Door de omvang van de Amerikaanse economie is 1 procent van het geld essentieel voor veel ontwikkelingsprogramma’s maar als je het vergelijkt met wat sommige Europese landen doen zoals bijvoorbeeld Zwitserland, Scandinavië of de Nederlanders… zij geven zeker meer geld per hoofd van hun bevolking’, zegt Gabaudan.

Europese steun

Samarasinghe voegt daaraan toe dat ‘de voorgestelde besparingen al bij al een klein bedrag zijn in vergelijking met, laten we zeggen, subsidies voor fossiele brandstoffen.’

Volgens haar ligt hierin een politieke uitdaging voor Europa weggelegd om voldoende initiatief te tonen. Zo riep onder meer Nederland op tot steun ter waarde van 600 miljoen dollar voor reproductieve gezondheid en veilige abortus.

‘Het is weinig aannemelijk dat China de steun aan de VN zal verhogen als de VS de fondsen afbouwt’

Die oproep kwam er nadat Trump de Global Gag Rule installeerde, een richtlijn die alle Amerikaanse steun opschort aan ngo’s die opkomen voor abortus.

Volgens Deborah Brautigam, China-expert aan de Johns Hopkins Universiteit, is het weinig aannemelijk dat China de steun aan de VN zal verhogen als de VS de fondsen afbouwt.

China voelt zich volgens haar ‘zeer comfortabel’ in de huidige positie bij de VN, met een permanente zetel in de Veiligheidsraad en behoorlijk wat invloed op het VN-ontwikkelingsbeleid dat zich richt op de Chinese prioriteiten, zoals bijvoorbeeld industrialisering.

De twee agentschappen bij de VN die het grootste deel van het budget van de VS opnemen zijn het Wereldvoedselprogramma, dat voedselhulp biedt aan mensen in nood, en het VN-Hoge Commissariaat voor de Vluchtelingen (UNHCR).

Maar de voorgestelde begroting van Trump zal ook andere administraties treffen, waaronder milieuprogramma’s en begeleidingsprogramma’s voor armen in de VS.

VN meer doeltreffend en efficiënt

Nikki Haley, de ambassadeur van de Verenigde Staten bij de Verenigde Naties zegt in een verklaring dat de besparingen een wens uitdrukken om de VN meer doeltreffend en meer efficiënt te maken.

Het hoofdkwartier van de VN droeg in 2014 bij aan de economie van New York voor een totaal bedrag van 3,69 miljard dollar.

‘Ik kijk ernaar uit om samen te werken met leden van het Congres om tot een budget te komen dat de belangen van de VS vooruit helpt en ik kijk er ook naar uit om samen met mijn collega’s van de VN deze organisatie meer doeltreffend en meer efficiënt te maken.’

‘Op veel vlakken geven de VN meer geld uit dan nodig en dat is een zwaardere financiële last voor de VS dan voor andere landen’, zegt ze. Volgens het recentste New York City VN Impact Rapport droeg het hoofdkwartier van de VN in 2014 bij aan de economie van New York voor een totaal bedrag van 3,69 miljard dollar.

Antwoord van Antonio Guterres

Als antwoord op het voorgestelde budget verklaarde Stéphane Dujarric, de woordvoerder van VN-secretaris-generaal Antonio Guterres dat ‘de secretaris-generaal dankbaar is voor de steun van de Verenigde Staten, de grootste geldschieter van de Verenigde Naties.’

‘De secretaris-generaal is bereid om de VN te hervormen en erop toe te zien dat de organisatie op een kosten-efficiënte en doeltreffende manier tot resultaten komt.’

‘De secretaris-generaal dankbaar is voor de steun van de Verenigde Staten, de grootste geldschieter van de Verenigde Naties.’

Dujarric waarschuwde wel dat ‘abrupte besparingen kunnen leiden tot de aanname van ad hoc maatregelen die de impact van lange-termijnhervormingen kunnen ondermijnen.’

Dujarrics verklaring keek ook naar een bepaald aspect van de begroting, met name de aanpak van terrorisme. Het voorstel houdt een significante stijging van het militaire budget in ten behoeve van een “harde” militaire aanpak, in plaats van een “zachte” diplomatieke en humanitaire benadering.

‘De secretaris-generaal onderschrijft de noodzaak om terrorisme te bestrijden maar gelooft dat hiervoor meer nodig is dan militaire uitgaven’, zei Dujarric.

‘Het is noodzakelijk de onderliggende drijfveren te kennen, daarom moeten we investeren in conflictpreventie, conflictoplossing, de-radicalisering, het versterken en handhaven van vrede, duurzame en inclusieve ontwikkeling, mensenrechten en de mogelijkheid om ten allen tijde te kunnen helpen in het geval van een humanitaire crisis.’