Vernieling regenwoud leidt niet tot ontwikkeling
Joren Gettemans
12 juni 2009
De vernieling van het Amazonewoud om plaats te maken voor gewassen of vee heeft geen economische of sociale voordelen voor de lokale bevolking op lange termijn, zo blijkt uit een grootschalige studie die verscheen in het wetenschappelijke tijdschrift Science.
Elk jaar wordt in het Amazonegebied rond de 1,8 miljoen hectare regenwoud gekapt of platgebrand, ongeveer vier voetbalvelden per minuut. Het Amazonewoud is een van de meest biodiverse regio’s ter wereld, een enorme groene long die CO2 opneemt en de klimaatsystemen op aarde regelt.
Ondanks die enorme ecologische rijkdom is de lokale bevolking arm. Vaak wordt daarom gepleit om het bos te exploiteren of plaats te ruimen voor landbouwareaal. Om na te gaan in hoeverre de plaatselijke bevolking daar werkelijk van profiteert, ging een internationaal team van wetenschappers een aantal variabelen na zoals levensverwachting, geletterdheid en inkomen in bijna driehonderd regio’s in het Amazonegebied.
De onderzoekers geven toe dat lokale gemeenschappen aanvankelijk een enorm snelle ontwikkeling doormaken op het moment dat de wouden vernield worden. Maar die ontwikkeling valt snel terug tot onder het nationale gemiddelde op het moment dat de houtkapbedrijven hun werk gedaan hebben en verder trekken, zo blijkt uit hun onderzoek in Science: Boom-and-Bust Development Patterns Across the Amazon Deforestation Frontier.
Korte golf
De metingen spreken boekdelen. Het gemiddelde loon is bijvoorbeeld 74 real per maand aan de rand van het bos, een cijfer dat klimt naar 196 real per maand in het midden van het ontboste gebied, maar terugzakt 82 als heel het bos gekapt is. De geletterdheid begint aan 68 procent, stijgt naar 83 procent en zakt vervolgens naar 69 procent.
Volgens de wetenschappers is de aanvankelijke verbetering te verklaren door het feit dat er aanvankelijk betere infrastructuur komt en er geïnvesteerd wordt in het gebied. Door nieuwe wegen is er betere toegang tot onderwijs, geneesmiddelen en betere leefomstandigheden.
Als het hout eenmaal op is, verandert dat allemaal. Het landbouwareaal blijkt vaak maar voor enkele jaren vruchtbaar, waardoor het opdroogt als inkomstenbron. Bovendien is de bevolkingsdichtheid meestal toegenomen omdat de tijdelijke rijkdom immigranten heeft aangetrokken.
De onderzoekers besluiten dat het huidige model van exploitatie in het gebied onwenselijk is, zowel voor de plaatselijke bevolking als voor het ecosysteem en het klimaat. Ze roepen op om het patroon om te keren en de waarde van intacte bossen voor mensen buiten het Amazonegebied in te calculeren. De plaatselijke bevolking moet via internationale systemen beloond worden om het woud intact te laten.