Vietnam moet het communisme opnieuw uitvinden

Het Centraal Comité en het Politbureau, de machtigste beslissingsorganen in Vietnam, zijn verdeeld in twee kampen. Iedereen is het er over eens dat Vietnam economische hervormingen nodig heeft. Maar sommigen zweren bij de Chinese combinatie van een open economie met een dictatuur die de teugels strak houdt. Anderen geloven dat een meer democratische koers de markteconomie op termijn meer kansen geeft.

De kloof is zo diep dat het Centraal Comité de bevolking gevraagd heeft ideeën bij te dragen die kunnen helpen een nieuwe koers uit te zetten. Die voorstellen komen in een rapport van 22 pagina’s, dat het Partijcongres moet inspireren.

Sinds februari hebben hoge ambtenaren, belangrijke partijleden, veteranen van de revolutie, studenten en zelfs Vietnamezen in het buitenland meer dan 1.500 ideeën geleverd. Sommige daarvan zijn gepubliceerd in de staatskranten en op officiële websites.

Dat denkwerk is hard nodig, want ondanks het jaarlijkse groeicijfer van 7,5 procent en lovenswaardige vooruitgang in het terugdringen van honger en armoede, moeten grote delen van de Vietnamese bevolking op een houtje blijven bijten. En onderontwikkeling is niet het enige probleem. Vietnam is ook berucht om zijn corruptie, bureaucratie en gebrek aan transparantie.

Maar hoe kunnen die uitwassen het best weggesnoeid worden, en hoe kan Vietnam een nog snellere economische groei op gang brengen die het tegen 2020 transformeert in een industrieland, zoals de Communistische Partij het wil?

De meningen lopen ver uiteen. De huidige leiders zijn zwak omdat ze zijn afgeweken van het Marxisme-Leninisme, schreef het voormalige Politburealid Nguyen Van Binh in een artikel in Nhan Dan, het orgaan van de Vietnamese Communistische Partij. De partijleiders hebben hun revolutionaire vuur en communistische visie verloren. Binh ziet met leden ogen aan hoe de overheid privé-bedrijven alle kansen geeft en dat zelfs partijkaders ondernemers worden.

Maar slechts een minderheid van de communisten zit nog op die lijn. Veel mensen dringen er op aan dat de Communistische Partij de doi moi (de economische hervormingen) in een hogere versnelling schakelt. Sommigen vinden zelfs dat de Partij het socialisme moet afzweren omdat die ideologie de ontwikkeling afremt. Het Marxisme-Leninisme is als een toorts die dooft - het is niet logisch zo’n kwijndende vlam nog te gebruiken om ons land te leiden, zegt Dang Van Viet, een oorlogsheld.

Nguyen Trung, een voormalige ambassadeur in Thailand en Australië die nu deel uitmaakt van de economische taakgroep van de Vietnamese premier, pleit voor meer democratie en vernieuwing binnen de Partij. Hij vindt dat er zich nu een gouden kans voordoet voor hervormingen die een einde maken aan bureaucratie, corruptie en negativiteit.

Ook de voormalige premier Vo Van Kiet breekt een lans voor de democratie - volgens hem een ideaal dat ook de vader des vaderlands Ho Chi Minh uitdroeg.

Maar veel waarnemers vrezen dat alles bij het oude blijft. De voorlopige versie van het rapport voor het Partijcongres bevat geen concrete maatregelen om wantoestanden weg te werken, en staat bol van vage en contradictoire begrippen als socialisme georiënteerd op de markteconomie en socialistische democratie.

Pessimisten merken op dat de Vietnamese Communistische Partij ook in het verleden de bevolking al om raad heeft gevraagd, maar dat ze er nog nooit rekening mee hield. Het is gewoon een propagandaspelletje, zegt de auteur Tran Manh Hao, een voormalig partijlid.

Maar in elk geval ligt de bal nu in het kamp van het Partijcongres. De vergadering, die maar om de vijf jaar bijeengeroepen wordt, kiest de leden van het Centraal Comité en het Politbureau en benoemt ook andere politieke zwaargewichten als de president, de premier en de voorzitter van het parlement. (PD)