VN-rapport waarschuwt voor onherstelbare milieuschade

De komende Rio+20-topconferentie over duurzame ontwikkeling is een cruciaal moment voor de wereld, volgens het vijfde Global Environment Report van het VN-Milieuprogramma UNEP. Het rapport is een overzicht van drie jaar milieuonderzoek, waar zeshonderd organisaties en individuele deskundigen aan hebben meegewerkt.

Het rapport bespreekt een alarmerende rij klimaatgebeurtenissen, van overstromingen en droogtes tot het uitsterven van dier- en plantensoorten, vervuiling en de stijging van de zeespiegel.

Ongekende schade

“Als de huidige trends doorzetten, en als de productie- en consumptiepatronen niet omgekeerd en ‘ontkoppeld’ worden [van economische groei], dan krijgen regeringen te maken met ongekende schade en degradatie”, zegt Achim Steiner, directeur van UNEP en ondersecretaris-generaal van de VN.

Op vier van de vijfhonderd internationale milieuafspraken boeken we wél vooruitgang, aldus het rapport. Stoffen die de ozonlaag afbreken worden uitgefaseerd, benzine wordt loodvrij gemaakt, de toegang tot goede waterbronnen verbetert en het gaat goed met onderzoek naar vervuiling op zee.

Op andere punten echter is “het tempo van vernietiging alleen maar toegenomen”, zegt Matthew Billot, hoofd van het onderzoek bij UNEP. Soms worden daarbij kritische drempels overschreden, zoals de wereldwijde temperatuurstijging die waarschijnlijk niet tot 2 graden celcius beperkt kan worden.

Mondiaal watergebruik is de laatste vijftig jaar verdrievoudigd. “We moeten ons heel bewust zijn van het aanbod van drinkwater en de kwaliteit ervan, niet alleen in droge landen, maar overal”, zegt Billot. In 2015 zal een tiende van de wereldbevolking geen toegang hebben tot schoon drinkwater.

Groene economie

UNEP roept op tot een groenere economie en noemt in het rapport verschillende succesverhalen, onder meer op het gebied van groene energie. Dat is de hoeksteen van een groene economie, zei secretaris-generaal Ban Ki-Moon woensdag op een persconferentie over de Rio+20-conferentie. “Het is de gouden draad die economische groei, sociale gelijkheid en ecologische duurzaamheid verbindt.”

Er is op dat punt nog een lange weg te gaan, zegt Amy Fraenkel, directeur van het regionale kantoor van UNEP in Noord-Amerika. In haar regio is hernieuwbare energie “meer de uitzondering dan de regel” en fossiele brandstoffen blijven de belangrijkste bron van energie. “Een helder antwoord zou zijn de schadelijke subsidies op fossiele brandstoffen af te schaffen.” Volgens Fraenkel moeten beleidsmakers iets veranderen aan hun economische filosofie van eindeloze groei, waardoor het milieu tot dusverre niet echt in het beleid geïntegreerd kan worden. “Het wordt gezien als luxe, een extraatje, voor als de economie ontwikkeld is.”

“We moeten de mythe bestrijden dat er een conflict is tussen economische en ecologische gezondheid”, zei Ban in zijn boodschap op Wereld Milieu Dag, 5 juni. Steeds meer mensen werken in de milieusector. Een overgang naar een groene economie zou wereldwijd 15 tot 60 miljoen banen kunnen opleveren in de komende twee decennia en tientallen miljoenen werknemers uit de armoede kunnen halen.