Wereldwijde honger naar vlees verhoogt druk op Latijns-Amerika

De Latijns-Amerikaanse veeteelt, die geconcentreerd is in Brazilië, Uruguay, Paraguay, Mexico en Argentinië (in die volgorde), is van strategisch belang voor de voedselzekerheid in de regio en in de wereld.

Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de VN zijn 25 procent van de calorieën en 15 procent van de proteïnen die de Latijns-Amerikanen consumeren van dierlijke oorsprong. In de regio woont 13,5 procent van de wereldbevolking maar ze produceert iets meer dan 23 procent van het rundsvlees en 21,4 procent van het gevogeltevlees dat de wereld consumeert.

Familiale landbouwers

Ongeveer 80 procent van de veetelers in de regio zijn kleine familiale landbouwers. Maar door de groeiende wereldwijde vraag naar dierlijke producten neemt de impact op het milieu toe. Volgens de prognoses zou de wereldwijde vraag tegen 2050 met 70 procent stijgen.

‘De expansie van de veeteelt in Latijns-Amerika is zowel een kans als een bedreiging voor de duurzame ontwikkeling van de regio’,

‘De expansie van de veeteelt in Latijns-Amerika is zowel een kans als een bedreiging voor de duurzame ontwikkeling van de regio’, zegt Deyanira Barrero van FAO-Chili.

‘Enerzijds is ze een kans omdat ze rijkdom creëert en de armoede terugdringt, als men de juiste politieke beslissingen neemt en duurzame en milieuvriendelijke productiemethoden hanteert. Anderzijds is ze een bedreiging omdat ze geen rekening houdt met de kosten voor het milieu en met de mogelijke marginalisering van kleine producenten.’

Grazende dieren roteren

‘Het beleid in Latijns-Amerika moet zich bewust worden van de uitdagingen die een duurzame veeteelt stelt’, zegt bioloog Javier Simonetti van de Universiteit van Chili.

Simonetti wijst onder meer op Argentinië, waar de Universiteit van Buenos Aires op de pampa-graslanden de runderen laat roteren bij het grazen zodat je verschillende hoogtes van begroeiing krijgt en meer inheemse vogelsoorten mogelijk zijn. ‘Ze gebruiken vogels als indicatoren van de biodiversiteit, en ze zijn erin geslaagd om de impact van de traditionele veeteelt op de vogelbestanden te veranderen.’

In het zuiden van Chili beperken veetelers de begraasbare oppervlakte. ‘Het gaat erom de beschikbare oppervlakte optimaal te gebruiken’, zegt Christian Hepp van het Chileens Instituut voor Landbouwonderzoek.

Kleine producenten spelen sleutelrol

De negatieve gevolgen van de veeteelt in Latijns-Amerika zijn vandaag ontbossing, bodem- en graslanddegradatie, het verlies van biodiversiteit, de daling van de watervoorraden en de uitstoot van broeikasgassen.

Vooral het Amazonegebied in Brazilië, het Chaco-gebied in Argentinië, Paraguay en Bolivia en de droge en semidroge gebieden in Argentinië en Chili staan onder druk.

De veeteelt kan maar groeien, zeggen de experts, als ze duurzaam is, de armoede terugdringt en de gezondheid bevordert.

De kleine producenten spelen daarin een sleutelrol, zegt Barrero. ‘Familiale veehouders staan het meeste bloot aan de risico’s van de klimaatverandering, maar ze spelen tegelijk een fundamentele rol bij de verzachting van die risico’s.’ Daarvoor is een ondersteunend beleid nodig, met een duidelijk kader, de juiste stimulansen en proactieve maatregelen.

15.000 liter water per kilogram vlees

‘De veeteelt creëert een reeks milieu- en sociale problemen waar geen enkel beleid antwoord op biedt’, zegt Simonetti. ‘Met enkele stimulansen, richtlijnen of beperkingen zou men die problemen op zijn minst kunnen neutraliseren.’

‘Als we dat enorme waterverbruik niet aanpassen, heeft dat rampzalige gevolgen’

In Chili bijvoorbeeld verbruikt men 15.000 liter water per kilogram vlees die men produceert. ‘Als we dat enorme waterverbruik niet aanpassen, heeft dat rampzalige gevolgen, niet alleen voor het land maar voor de hele wereld. Daarom moeten alle betrokkenen een dialoog aangaan met elkaar.’