Zee is vrijplaats voor terroristen

Nieuws

Zee is vrijplaats voor terroristen

Thalif Deen

21 mei 2002

Schepen en zeehavens zijn ideale doelwitten voor
terroristische aanslagen en lenen zich ook perfect voor de voorbereiding van
dergelijke ondernemingen. Dat is de conclusie van een studie van de VN die
maandag in New York werd vrijgegeven. Massavernietigingswapens die in
containers worden verborgen, kunnen vrijwel ongehinderd de wereld
rondreizen. De VN maken zich ook zorgen over piraterij en over de toenemende
smokkel van mensen, drugs en wapens via de zeeweg.

De Internationale Maritieme Organisatie (IMO) wil al die problemen aan de
orde stellen op een conferentie over Maritieme Veiligheid die in december is
gepland. Volgens de VN-studie, Oceanen en de Wet van de Zee, ontbreekt het
momenteel op de meeste aanlegplaatsen aan goed opgeleid personeel en de
nodige uitrusting om terroristen of misdadigers op het spoor te komen. In
veel landen vertoont de wetgeving ter zake gaten en zijn de autoriteiten
niet in staat om het internationaal zeerecht af te dwingen nadat grote
schepen hun trossen hebben losgegooid. Een eerste stap die alle lidstaten
kunnen zetten, is volgens de VN de ondertekening van alle conventies
terzake.

De waarschuwingen over de mogelijke aanvallen op zeehavens of schepen komen
in de eerste plaats uit de VS. Volgens kapitein William Schubert, hoofd van
de maritieme afdeling van het Amerikaanse ministerie van Transport, zou een
geslaagde aanslag op één enkel schip tot de maandenlange sluiting van alle
361 havens in de VS kunnen leiden. Zoveel tijd hebben we nodig om alle
containers te doorzoeken. Als er iets onze economie kan doen stilvallen, dan
is het dat wel.

Zowat 90 procent van alle goederen die internationaal verhandeld worden,
worden in containers verpakt en per schip getransporteerd. In de VS komen
elk jaar zes miljoen containers aan. Slechts een tiende daarvan wordt
radiografisch onderzocht - dat gebeurt vooral in drukke havens als New York,
Miami, Los Angeles, Oakland en Long Beach. Andere vormen van onderzoek nemen
nog veel meer tijd in beslag. De meest containers worden door de verzender
dichtgelast en in principe pas op de plaats van bestemming geopend.

Het is nog wachten op de eerste terroristische aanslag waarbij grote schepen
worden ingezet, maar volgens de VN-studie stijgt het aantal misdaden dat
verband houdt met het zeetransport in elk geval al gestaag sinds de
goedkeuring van de VN-Conventie van de Zee 20 jaar geleden. Sommige van die
misdaden werden toen nog niet voorzien of alleen in heel algemene termen
behandeld, wat de aanpak niet eenvoudiger maakt.

Volgens de IMO werden er vorig jaar 471 schepen aangevallen door piraten of
aan de kade leeggeroofd door gewapende bendes. Dat is een stijging met meer
dan 50 procent ten opzichte van 1999. De meeste aanvallen vinden plaats in
territoriale wateren, op schepen die voor anker liggen of afgemeerd zijn.

De IMO heeft al een reeks van voorstellen klaar voor de conferentie van
december. De organisatie wil werk maken van automatische
identificatiesystemen op alle schepen en controles van de identiteit en de
achtergrond van alle opvarenden. Schepen zouden geen haven meer mogen
binnenvaren zonder al die gegevens prijs te geven. Schepen, havens en
zeeterminals zouden verder moeten beschikken over gedetailleerde
veiligheidsplannen. Er zou ook een sluitend toezichtsysteem voor zeevracht
moeten komen dat functioneert van de haven van oorsprong tot op de
uiteindelijke bestemming van de vracht.