Alle ogen op Congo

Een race tegen de tijd

Wij zijn voorstander van verkiezingen, op voorwaarde dat ze vrij, transparant én vreedzaam verlopen en bijdragen tot de prille democratie en de fragiele vrede. Op dit moment is dit echter niet vanzelfsprekend in Congo.

Op minder dan een maand van de verkiezingsdag, worstelt het immense land met allerlei obstakels, zowel op logistiek, technisch en politiek vlak, als inzake veiligheid. In een race tegen de tijd probeert de kiescommissie, de CENI, nog snel het kiesmateriaal af te werken en te verspreiden over het hele grondgebied. Het is begrijpelijk dat verkiezingen organiseren in een land zo groot als Europa, met slechte transportmogelijkheden en conflictregio’s, een enorme inspanning vraagt. De  tijdsdruk mag evenwel geen argument zijn voor slordigheid, of de transparantie en het vredevolle verloop van de verkiezingen in het gedrang brengen.

Geschillen en geweld

Oppositiepartijen verkondigen al maanden dat de registratie van meer dan 32 miljoen kiezers niet correct verliep. Wekelijks betoogden aanhangers van de UDPS, de partij van de 79-jarige presidentskandidaat Etienne Tshisekedi, in de hoofdstad Kinshasa voor meer transparantie. Ook het middenveld en internationale organisaties zoals International Crisis Group en het Carter Centre hebben hun twijfels bij de kiezerslijsten. Ondertussen sloot de oppositie eindelijk een akkoord met de CENI over de audit van het kiezersbestand.

Deze toenadering kan de toenemende spanningen tussen meerderheid en oppositie temperen. Een bewijs van die spanningen zijn de gewelddadige incidenten begin september tussen aanhangers van UDPS en PPRD (partij van Kabila). Beide kampen zijn overtuigd van een verkiezingsoverwinning. Wij vinden dit een verontrustende houding en vrezen dat geen van beide partijen een nederlaag zal aanvaarden. Dat kan leiden tot meer geschillen en geweld zowel tijdens als na afloop van het verkiezingsproces.

Politieke dialoog en consensus

Omdat het centrale discussiepunt — het gebrek aan transparantie — vreedzame verkiezingen bemoeilijkt, moet de kiescommissie dringend haar verantwoordelijkheid opnemen en zo de gemoederen helpen bedaren. De audit van een kiezersbestand is een eerste stap in de goede richting. Het is nodig dat de kiescommissie deze audit op een transparante manier uitvoert om duidelijk de berichten over fraude te ontkrachten en de publicatie van de kiezerslijsten en de ligging van de stembureaus mogelijk te maken.

Daarnaast vinden we dat de commissie dringend moet zorgen voor een constructieve dialoog tussen de regering, de presidentskandidaten en het middenveld. Enkel zo kan men een nationaal en politiek gedragen consensus bereiken over de haalbaarheid van eerlijke en vreedzame verkiezingen op 28 november en het verdere verloop van het verkiezingsproces.

Bijkomende inspanningen van donoren

Wij vragen dat België samen met andere donoren druk uitoefent om die politieke dialoog en consensus mogelijk te maken. Daarnaast vragen we dat de internationale donoren nog een tandje bijsteken om electorale vorming en sensibilisatie van de bevolking te steunen in regio’s waar dat niet of amper gebeurde. Tenslotte roepen we hen op om samen met de Congolese autoriteiten maatregelen te nemen zodat de politie en het leger met de steun van de VN-vredesmacht de veiligheid van de bevolking garanderen in regio’s waar het risico op verkiezingsgeweld het grootst is.

Niet alleen de Congolezen zijn verantwoordelijk voor mogelijk geweld. Ook de internationale gemeenschap moet haar verantwoordelijkheid verder opnemen door bijkomende inspanningen te leveren in de onzekere, maar cruciale periode waarin de DR Congo zich nu bevindt. Ivoorkust ligt nog vers in het geheugen. Iedereen is gewaarschuwd.

Patrick Develtere (ACW)

André Kiekens (Wereldsolidariteit)

Lieve Herijgers (Broederlijk Delen)

Jo Hanssens (Pax Christi Vlaanderen)