België geen voortrekker in een globaal verbod van uraniumwapens

Willem Van den Panhuysen

14 januari 2008
Opinie

België geen voortrekker in een globaal verbod van uraniumwapens

Op 5 december stemden 136 landen voor een VN-Resolutie die vraagt dat de VN-Secretaris-Generaal bij de lidstaten en bij internationale instellingen de visies opvraagt over de gezondheidseffecten van het gebruik van wapens die verarmd uranium bevatten. Een aantal NAVO-lidstaten stemden tegen.

De Belgische VN-delegatie toonde zich niet van zijn sterkste kant door zich te onthouden tijdens de stemming in de VN. België laat hiermee zien op dit moment geen voorstander te zijn van besprekingen en internationaal onderzoek in de VN van de problematiek van wapensystemen met uranium. De gezondheidsrisico’s van deze wapens zijn drieledig: ontwikkeling van fijn stof, radioactieve straling van een nucleair afvalproduct en de chemische giftigheid van uranium, een zwaar metaal. 
Wij, als wetenschappers, maken ons zorgen over deze houding van de Belgische overheid. België heeft immers op 20 juni 2007 – als eerste land in de wereld – een wet gepubliceerd tegen het gebruik van elk industrieel uranium in munitie en bepantsering, een wet die jammer genoeg pas in juni 2009 in werking zal treden. Deze wet kwam tot stand doordat het federaal Parlement vaststelde dat een toenemend aantal wetenschappelijke studies aantoonde dat de inslag van uraniumkogels op tanks inderdaad de leefomgeving vervuilt en dat deze stofdeeltjes – eens opgenomen in het lichaam – aanleiding geven tot verschillende kwaadaardige aandoeningen: long- en botkankers, leukemie, reproductieve problemen en geboorteafwijkingen.
Terwijl de mens geen schade ondervindt van de minimale hoeveelheden mineraal uranium die hij dagelijks opneemt via lucht, water en voeding, en weer uitscheidt via de ontlasting, is het verhaal van verarmd uranium heel anders. De onoplosbare uraniumdeeltjes die ontstaan wanneer uraniumkogels inslaan op een metalen doel, of opbranden, stapelen zich bij interne besmetting op in het menselijk lichaam. De zo ontstane chronische besmetting leidt tot de genoemde ziektebeelden. De vele uraniumkogels die hun doel misten en in de bodem wegteren zullen na twintig jaar volledig in deeltjes uiteengevallen zijn en het milieu en de voedselketen verder besmetten. Medici hebben verarmd uranium aangetroffen in zieke of overleden Amerikaanse, Britse en Irakese oorlogsveteranen. In Italië krijgen door verarmd uranium ziek geworden veteranen - en hun nabestaanden - een schadevergoeding toegekend van de overheid. Nieuwe peer-reviewed wetenschappelijke onderzoeken met knaagdieren en in cultuur gebrachte weefselcellen, bevestigen steeds opnieuw het ontstaan van kwaadaardige aandoeningen als gevolg van chronische blootstelling aan verarmd uranium. De mechanismen erachter zijn nog niet volledig ontrafeld.
Omdat ondertussen de militaire propagandisten en de industriële belanghebbenden de link tussen uraniumwapens en schade aan de gezondheid blijven ontkennen, zag het Belgisch Parlement het belang van het voorzorgsprincipe in. Met de stemonthouding in de VN geeft de Belgische overheid evenwel te kennen liever de kop in het zand te steken en de ernst van de gezondheidssituatie van mens en milieu in deze kwestie te willen negeren.
Dit betreuren wij ten zeerste.

Dit opiniestuk krijgt de steun van:
Mieke H.F. Grypdonck, buitengewoon hoogleraar verplegingswetenschap, Univ. Gent / Fred Louckx,  hoogleraar gezondheidssociologie, Vrije Univ. Brussel) / dr. Marc Cosyns, huisarts, Univ. Gent, lid Artsen voor Vrede (IPPNW) / prof. dr. Piet Hoebeke, hoogleraar Univ. Gent, pediatrische urologie & urogenetische reconstructie, Univ. Hospitaal Gent / dr. Herman Mielants, professor reumatologie, Univ. Gent / dr. Beatrijs Van der Gucht, HIV-specialist Univ. Ziekenhuis Gent / Samuel Coenen, postdoctoraal onderzoeker Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek, Univ. Antw.-Wilrijk / prof. dr. Jan De Maeseneer, gewoon hoogleraar huisartsgeneeskunde & eerstelijnsgezondheidszorg, Univ. Gent / prof. dr. F. Keuppens, diensthoofd urologie, Univ. Ziekenhuis Brussel / Marleen Temmerman, hoogleraar verloskunde -  gynaecologie, Univ. Gent, afdelingshoofd verloskunde Univ. Ziekenhuis Gent / prof.dr. Marc Van Molle, vakgroep geografie Vrije Univ. Brussel / Nini Vrijens, hoofddocent Vrije Univ. Brussel, docent Univ. Antwerpen / Jo Lebeer, docent Univ. Antwerpen /dr. Leo Pas, huisarts, projectmanager afd. Onderzoek Domus Medica huisartsenvereniging vzw / dr. Frank Heyvaert, huisarts Deurne, bestuurslid huisartsenvereniging HKDB / Carl Stubbe, staflid ICHO / dr. Bruce Poppe, arts Univ. Gent / dr. Elly Van Reusel, huisarts Manilla, Geneeskunde voor de Derde Wereld / dr. Paul Putzeys, huisarts / dr. Katty Govers, huisarts / dr. Lieve Duponcheel, huisarts Balen / Michel Vanhoorne, ere-hoofddocent Arbeid- en Milieugezondheidkunde, Univ. Gent / dr. Dirk Van Duppen, huisarts, voorzitter Geneeskunde voor het Volk / dr. Harrie Dewitte, Geneeskunde voor het Volk / Katrien Bombeke, doctoraatsstudente Centrum Huisartsgeneeskunde Antw. / dr. Eric Hufkens, médecin généraliste, Médecine pour le Peuple Marcinelle / dr. Jef De Loof, voorzitter Artsen voor Vrede / prof. Rik Pinxten, antropologie, Univ. Gent / Wivina Demeester, voorzitter Vlaamse Liga tegen Kanker / Bert De Belder, voorzitter Geneeskunde voor de Derde Wereld