Buiten de muren van de Mensenrechtenraad

België mag de strijd voor seksuele rechten niet beperken tot muren van de Mensenrechtenraad. Ook binnen andere internationale instellingen zoals UNAIDS kan België harder van zich laten horen. België kan zijn discours voor seksuele rechten kracht bijzetten door meer aandacht te hebben voor seksuele gezondheid en rechten in ontwikkelingssamenwerking.

MSM van Ghana

Tijdens zijn speech op de jaarlijkse ministeriële bijeenkomst van de VN-Mensenrechtenraad noemde minister Vanackere de tendens in bepaalde landen om seksuele oriëntatie te criminaliseren verontrustend. Daarmee spreekt België, als huidige voorzitter van de Mensenrechtenraad, zich uit tegen de wetgeving in Oeganda en Burundi die homoseksualiteit strafbaar stelt.
De voorbeelden van Oeganda en Burundi zijn niet geïsoleerd. Een studie van de International Gay and Lesbian Association (ILGA) geeft zorgwekkende cijfers over de wereldwijde strafbaarstelling van homoseksualiteit. In 7 landen kunnen homoseksuelen de doodstraf krijgen en in 76 landen staat er een gevangenisstraf op homoseksuele handelingen. De meeste van die landen bevinden zich in Afrika, het Midden-Oosten en Zuidoost-Azië.
De wetten weerspiegelen een cultuur van homofobie en discriminatie tegenover seksuele minderheden. Dit homofobe klimaat ondermijnt de seksuele gezondheid van seksuele minderheden. Niet minder dan één vierde van de Mannen die Seks hebben met Mannen (MSM) van Ghana en Thailand zijn seropositief.  Vanwege seksuele taboes, stigma en discriminatie en de beperkte toegang tot informatie en gezondheidsdiensten wordt hiv onder MSM onvoldoende aangepakt.

Global gay culture

De recent aangenomen wetgeving in Oeganda en Burundi wordt door sommigen gezien als een Afrikaanse reactie op de uit het Westen afkomstige ‘global gay culture’. Michael Sidibé, het hoofd van UNAIDS, ontkent: “Het gaat niet alleen over Afrika! Tachtig landen in deze wereld hebben homofobe wetten. Ook in het Westen is de hiv-prevalentie bij homomannen hoger dan bij de algemene bevolking, omdat zij vaak gemarginaliseerd worden en geen toegang hebben tot zorg en preventie.”
Voor Sidibé is de beëindiging van discriminatie van homo’s dan ook een prioriteit.  Wat Sidibé er niet bij vertelt is dat UNAIDS op dat vlak weinig geloofwaardigheid aan de dag kan leggen. Tot die conclusie komt het onafhankelijke evaluatierapport van UNAIDS. Het rapport stelt dat UNAIDS er niet in slaagt om hoge risicogroepen te bereiken en preventiediensten voor MSM aan te bieden. Het rapport wijst op de noodzaak van een sterker leiderschap op het gebied van mensenrechten. 
De strijd tegen hiv/aids valt niet te winnen zonder aandacht voor die kwalitatieve aspecten. Neem het voorbeeld van Malawi. In Malawi is hiv onder MSM twee maal zo hoog als het nationale gemiddelde.  Een aidsbeleid specifiek voor MSM lijkt dus aangewezen. Maar daar wringt het schoentje: homoseksualiteit is er illegaal en kan leiden tot lange gevangenisstraffen.  Onlangs nog werden er twee homo’s gearresteerd na een symbolische huwelijksceremonie.
Voor de rechtbank werden ze beschuldigd van ‘onnatuurlijke handelingen tussen mannen’ en onzedelijk gedrag. Bij een veroordeling riskeren ze een gevangenisstraf van 14 jaar. De Vlaamse Minister-president Kris Peeters kaartte dit voorval aan bij de ambassadeur van Malawi. Vlaanderen investeert aanzienlijke middelen in seksuele gezondheid in Malawi. Vooruitgang boeken op het vlak van seksuele gezondheid zonder aandacht voor seksuele rechten is niet efficiënt en weinig duurzaam.

Vooruitgang boeken op het vlak van seksuele gezondheid zonder aandacht voor seksuele rechten is niet efficiënt en weinig duurzaam.

Westers stokpaardje

Kunnen Vanackeres woorden niet de indruk wekken dat de verdediging van seksuele rechten vooral een westers stokpaardje is? “Rechten van seksuele minderheden zijn geenszins een ‘westerse verworvenheid’” antwoordt Yves Aerts van Çavaria, de koepel van Vlaamse en Brusselse holebi- en transgendergroepen. “De discriminatie van homo’s houdt niet op aan de grenzen van Europa; het draagvlak voor homofobe wetgeving evenmin.
Vorig jaar nog nam het Litouwse parlement een homofobe wet aan die onder meer ‘positieve’ informatie over homoseksualiteit op scholen wil verbieden. Aan de andere kant is homovriendelijke wetgeving evenmin beperkt tot Europa of ‘het Westen’.
 In Zuid-Afrika en Mexico City zijn huwelijken tussen mensen van hetzelfde geslacht toegelaten. In andere landen zoals Brazilië, Colombia en Ecuador erkent de overheid relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht. Vanuit juridisch oogpunt hebben holebi’s in die landen meer rechten dan in sommige Europese landen.”
Lees de Verklaring van de International Planned Parenthood Federation over Seksuele Rechten

Meer info: www.sensoa.be/internationaal en Wim.vandevoorde@sensoa.be