De hypocrisie rond kernenergie

De regering houdt vast aan de kernuitstap in 2025. Tenminste, dat is het officiële standpunt dat leden van de regering de voorbije weken naar buiten brachten. Uit alle monden klinkt het dat de kernuitstap er moet komen. Mooi, alleen is het niet zo waarschijnlijk dat het ook zal gebeuren. Meer zelfs: de verantwoordelijke politici beseffen dat wellicht, maar verkiezen iets anders te zeggen. Niet dat die tactiek nieuw is. Het gegeven dook eerder al op bij het terugdraaien van de voorziene kernuitstap van 2015: eerst verklaarden politici dat de uitstap er zonder uitstel komt, later stuurden ze dat beetje per beetje bij, al dan niet onder invloed van de industrie en van Electrabel, die via allerlei studies lobbyden om de uitstap tegen te houden.

Dat de industrie zich nu roert, is niet verrassend. De kostprijs van hernieuwbare energie is voor haar een belangrijk argument – de energiekosten stijgen met 20%, klinkt het. Wie competitief wil zijn, slikt zoiets niet makkelijk. De kostprijs is een niet onbelangrijk argument.

Geen elektriciteit genoeg om de winters door te komen. Het was een even grotesk als onzinnig doembeeld. Maar angst verkoopt, en dus werd de boodschap gretig geslikt.

Toch was niet dat het belangrijkste argument waarmee het grote publiek de juiste boodschap – het herroepen van de kernuitstap – kreeg ingemasseerd. Dat argument was wel het doembeeld van een land dat een blackout riskeert. Geen elektriciteit genoeg om de winters door te komen. Het was een even grotesk als onzinnig doembeeld. Maar angst verkoopt, en dus werd de boodschap gretig geslikt. Toen later bleek dat er van een blackout geen sprake was, was niemand nog geïnteresseerd. Die boodschap was niet spectaculair genoeg.

Dat we voor een herhaling van het scenario staan, is heel waarschijnlijk. Om te beginnen is er de vaststelling dat we na drie jaar centrumrechts nog steeds geen energiepact hebben, terwijl er notabene twee jaar geleden al gezegd werd dat het er dringend moest komen. In oktober kwam er een ontwerp van energievisie van de administratie, op vraag van minister van energie Marie-Christine Marghem (MR).

Het document is een weinig zeggende opsomming van allerlei mogelijke scenario’s, hoewel in het voorwoord gewag gemaakt wordt van ‘een ambitieus beleidskader met opties en aanbevelingen’. Helaas: nergens werkt de administratie in het document scenario’s uit of worden er becijferingen gemaakt waarmee de politiek aan de slag kan. Een ding is wel duidelijk, aldus de administratie: er moet heel dringend duidelijkheid komen over de kernuitstap, anders dreigen de noodzakelijke investeringen in hernieuwbare energie uit te blijven.

De vaststelling is wat ze is: de huidige regering, de minister van energie op kop, voert een beleid door geen beleid te voeren.

Nog een vaststelling: de huidige regering heeft Electrabel grote cadeau’s gedaan, zowel door een forse lastenverlaging als door een lagere nucleaire rente. Geen toeval. Als het over lobbyen gaat, heeft Electrabel van niemand lessen te leren. De impact van het energiebedrijf op de politiek is en blijft fenomenaal groot, ook in een tijdperk waarin de omschakeling naar hernieuwbare energie als prioriteit beschouwd wordt. En de huidige regering stapt daar in mee, meer dan ze uit haar verklaringen laat blijken.

Kijk niet naar wat politici zeggen, maar wat ze doen: die raad is bij de huidige regering meer dan ooit goud waard. De vaststelling is wat ze is: de huidige regering, de minister van energie op kop, voert een beleid door geen beleid te voeren. Als de regering geen duidelijke keuzes maakt, is er ook niemand die wil investeren in hernieuwbare energie. En daar knelt precies het schoentje. Om de kernuitstap van 2025 te realiseren, moesten er nu al talloze investeringen gebeurd zijn. Die zijn er niet gekomen. Hoe je dat moet noemen? Nalatigheid. Niet toevallig is dat het woord bij uitstek dat het beleid van huidig minister van energie Marie-Christine Marghem kenmerkt. De lachende derde heet Electrabel.

Dominique Soenens is journalist en auteur van het boek “Lobbyen in de Wetstraat”