“‘Eviva Espana’

Nederland, dat indertijd met het vingertje in de lucht de wereld voorhield hoe hij tolerantie in de praktijk moest brengen, heeft zich omgeturnd tot een onverdraagzaam land, dat vindt dat de multiculturele maatschappij multikul is en met Pim Fortuyn en Geert Wilders schwärmt.
Sneijder, Van Persie, Robben, Van der Vaart, de kille arrogantie is vlees geworden. Ze scheppen poen bij beken in de Serie A, de Premier League, de Bundesliga en de Primera División. Waar is het sprankelende cavavoetbal gebleven dat Cruijff, Keizer, Rensenbrink en Van Hanegem in de jaren zeventig op de mat toverden ? Ingeruild voor een uitgekookte versie. Nederlanders moet je niet leren dat voetbal een geldzaak is. Voetbal als afspiegeling van de maatschappij.
Dat aan de vooravond van de finale in de straten van Barcelona betogende Catalaanse independantisten – ontevreden dat het hooggerechtshof in Madrid het gebruik bij voorrang van hun taal in de administratie als ongrondwettelijk bestempeld heeft - Holanda, Holanda scandeerden, heeft dus niet geholpen. Met zeven spelers van la Barça aan de aftrap heeft Spanje zich tot wereldkampioen gekroond. Spanje, niet Catalunya. Overigens, zie je Bart de Wever en zijn op Vlaamse onafhankelijkheid afstevenende troepen al door de straten van Antwerpen trekken, terwijl ze Holland, Holland roepen?
Bij de start van de wereldbeker heeft Jacob Zuma de nationale elf van zijn land, de Bafana Bafana, een hart onder de riem gestoken : “Ze gaan verrassen, ze moeten de finale halen”. Mandela wou dat ook van het rugbyteam. In 1995, op het wereldkampioenschap in Zuid-Afrika. De springboks wonnen nog ook. Het klassenverschil tussen twee presidenten. Zuma stond te pronken bij de uitreiking van de cup, Mandela kreeg een ovatie van het hele stadion.
Zuid-Afrika gaat weer over tot de orde van de dag. In Port Elizabeth hoeven ze in het gloednieuwe Nelson Mandela Bay stadion de grasmat niet meer bij dag en dauw te begieten met gerecycleerd afvalwater. Afwachten tot wanneer de vanaf oktober de ruim een miljoen inwoners opgelegde beperkingen op hun waterverbruik doorlopen. De 190.000 politieagenten in Zuid-Afrika kunnen weer eens een dag vakantie nemen. De boefjes in Hillbrow hoeven zich niet meer gedeisd te houden als er in Ellis Park een match doorgang vindt.
Dat was op 27 januari nog anders. De Bafana Bafana hebben net Zimbabwe ingeblikt, 3-0. Het stadion in Durban ziet er prachtig uit op het door sneeuw geteisterde scherm. De sneeuw, besef ik, zal wel aan de antenne liggen, waarmee Betty in haar armoedige huis in wat vroeger het thuisland Lebowa was de match gecapteerd heeft. Ze neemt haar toeter (wist ik toen veel dat zo’n ding vuvuzela heet) om haar buren in Matshwi duidelijk te maken hoe blij ze is met de overwinning. Ik kan haar enthousiasme wel hebben. Ze speelt zelf soccer in de plaatselijke elf maar beklaagt zich erover dat haar team het dit seizoen laat afweten. De andere speelsters zijn te lui, vindt ze.
Met enkele sterke individuele nummertjes hebben de Zuid-Afrikanen het verschil gemaakt maar ik heb ook gemerkt welke gaten hun verdediging vertoont. Ik vertel het Betty niet maar weet het wel zeker : Zuid-Afrika haalt nooit de achtste finale van de wereldbeker voetbal, zeker niet tegen het doorgewinterde Frankrijk, het stugge Uruguay en het jonge, veelbelovende Mexico.
Met Tshepi in de auto rijd ik enkele dagen later voorbij het mooi gerenoveerde Peter Mokaba stadion in Polokwane, een staaltje van moderne architectuur. Het is wat zoeken om de verbindingsweg te vinden tussen de A1 en de R71 naar Tzaneen, want er zijn werken. Nieuwe verkeersinfrastructuur die ook nog na het einde van het WK dienst kan doen. Enkele kilometers verderop geeft Tshepi uitleg over een plakkerskamp aan de kant van de weg : “Zimbabwanen”.
Ik had het moeten weten, de grens is niet veraf en er zijn er drie miljoen van bij Mugabe naar het Land van Belofte gevlucht. Bij hen rekruteert Tshepi handlangers om in haar township Seshego het huis af te bouwen, dat ze er met het geld dat ze verdient met landbouwtrainingen voor haar moeder neerzet. De Zimbabwaanse metselaars doen het werk dat vroeger Zuid-Afrikanen deden. Twee jaar terug waren er hier tegen vreemdelingen gerichte rellen. Het WK heeft veel toegedekt, dat morgen weer op het bord van Zuma ligt. Voetbal als bliksemafleider.
Dat is in meer landen zo. Twee dagen na de afgang van Les Bleus tegen de Bafana Bafana leggen de vakbonden Frankrijk plat uit protest tegen Sarkozy’s plannen voor de pensioenhervorming. Het WK was voorbij, tijd voor serieuze zaken. Thierry Henry trekt bij zijn thuiskomst meteen naar de president. Trainer Domenech moet het in de Franse Assemblée gaan uitleggen. Sepp Blatter van de Fifa zet Sarkozy op zijn plaats : de aanstelling van een nieuwe voorzitter is het prerogatief van de Franse voetbalbond, politieke inmenging is onduldbaar. Voetbal is staatszaak. De president van Nigeria heeft ook een waarschuwing gekregen.
Pas in het zadel, Goodluck Jonathan, of de Nigeriaanse elf, één punt uit drie wedstrijden, moest glansloos naar huis na de eerste ronde. Twee jaar geen internationale wedstrijden meer, was zijn beslissing. Ha ja, voetbal is staatszaak. Onaanvaardbaar, heeft de Fifa hem laten weten. En hebt u Angela Merkel rond zien springen op de tribune toen Duitsland Argentinië een pandoering gaf ? 4-0, niemand stond nog erbij stil hoe vernederend veel moeite het haar gekost heeft om partijgenoot Christian Wulff tot bondspresident te laten verkiezen. Juist, voetbal is staatszaak.
Voetbal is ook een geldzaak. Spanje heeft een van de sterkste competities. Real en Barça trekken met Kakà en Messi wereldsterren aan. Op Fabregas, Torres en reservedoelman Reina na, die van geen beslissende betekenis waren in het succes, voetballen alle geselecteerde spelers in hun eigen land. Ook alle Duitse spelers voetballen zonder uitzondering bij een Duitse club. Geen enkele competitie heeft de deelnemers aan het WK meer internationals geleverd dan de Duitse. Bovendien heeft de Mannschaft eindelijk de migratie ontdekt. De opstelling van spelers met Afrikaanse, Turkse en Oost-Europese wortels heeft de ploeg bovenop haar legendarische discipline schwung en creativiteit bijgebracht. Voetbal als afspiegeling van de maatschappij.
Kijk naar Frankrijk. In 1998 was het apetrots dat zijn black blanc beur team het tornooi gewonnen had. Met een Berber en een Bask, een Senegalees en een Ghanees, een Argentijn, een Portugees en twee spelers uit Guadeloupe. Allemaal citoyen Français, het integratiemodel had gezegevierd. Sindsdien is het permanent gesukkel in de banlieues rond de grote steden en het toeval wil dat de beste voetballers daarvan afkomstig zijn. Blacks en beurs die weigeren om de Marseillaise te zingen en het grove woordgebruik koesteren dat hen een vervroegde terugkeer naar het ongeliefde moederland verzekert. “Laat je in je reet naaien, vuile hoerenzoon”, zei Anelka tegen Domenech.
France Inter wou die uitspraak niet in de ether (ze zouden eerlijk gezegd af en toe ook de vuilgebekte Sarkozy moeten muilkorven, soms lijkt hij uit de banlieue afkomstig is in plaats van het chique Neuilly). Na de nederlaag tegen Mexico was de filosoof Alain Finkielkraut een half uur lang te gast in de ochtenduitzending. Hij had het over les Bleus als een schurkenbende en noemde ze petits caïds (bendeleiders). De zo geroemde identité Française is ten onder gegaan in de slag om de centen. Les Bleus hebben de Franse cultuur ingeruild voor de cultus van het geld. Ze verdienen grof in de Duitse, Engelse, Griekse en Spaanse competitie. Voetbal is een geldzaak en voor die uit de banlieue zeker.
En of de maatschappij onrechtvaardig is. Trek het maar na bij de Ghanezen hoe ongezien spelbederf van de Uruguayaan Luis Suàrez de BaGhana BaGhana uit de halve finale gehouden heeft. Spelregels zijn vaak in het nadeel van Afrikanen.