Het lelijke nieuwe gezicht van Europa

De Italiaanse zoek- en reddingsoperatie op zee, Mare Nostrum, wordt opgedoekt. De operatie kostte negen miljoen euro per maand, maar de Italiaanse zeemacht kon zo wel ongeveer 100.000 migranten redden uit de Middellandse Zee. Toch zijn err wellicht nog 3000 omgekomen. Maar Europa wil nu zijn nieuwe gezicht in het Middellandse-Zeegebied tonen.

Is dit de ideale situatie: een sterftecijfer dat eens en voorgoed de illegale immigratie zou doen stoppen?

De EU lanceert de Gezamenlijke Operatie Triton met een maandelijkse budget van 2,9 miljoen euro, middelen die verzekerd zijn tot het einde van het jaar. Het doel is de grenscontroles te versterken – niet om “bootvluchtelingen” te redden – en de boten zullen patrouilleren amper dertig nautische mijl van de kust, wat verbleekt in vergelijking met de Italiaanse Mare Nostrum operatie die patrouilles stuurde tot dicht bij de Libische kust.

Zelfs met het oog op deze erg beperkte operatie heeft de Britse eerste minister David Cameron gezegd dat het Verenigd Koninkrijk niet zal bijdragen omdat operaties die migranten redden hen meer motiveren om de Middellandse Zee over te steken. De geperverteerde logica is: hoe meer migranten omkomen, hoe meer de anderen ontmoedigd worden in hun pogingen. Als je die logica doortrekt, dan zou de ideale situatie zijn een sterftecijfer te bereiken dat voor eens en voorgoed de illegale immigratie zou stoppen.

Groot-Brittannië als gidsland

In deze context loont het de moeite op te merken dat de regering van het Verenigd Koninkrijk in overweging neemt om zich terug te trekken uit de Europese Conventie van de Rechten van de Mens –iets wat zelfs de Russische president Vladimir Putin nooit overwogen heeft. Het argument is dat niemand zich boven de Britse rechtbanken kan opstellen.

Londen overweegt zich terug te trekken uit de Europese Conventie van de Rechten van de Mens. Dat heeft zelfs Vladimir Putin nooit gedaan.

Londen weigert ook zijn deel te betalen in de toegenomen bijdragen aan de EU en overweegt hoe het een jaarlijks maximum kan invoeren van het aantal Europeanen die het recht hebben wettelijk te werken in het Verenigd Koninkrijk.

Ten slotte ontving de regering van het Verenigd Koninkrijk met groot ongenoegen het vonnis van het Europese hof van justitie, dat een Europees maximum invoerde voor de bonussen van bankiers en daarbij de Britse bewering verwierp dat zoiets illegaal was. Het Britse argument was dat de loonniveaus –ook van de gediscrediteerde bankiers– een onderdeel zijn van het sociale beleid en bijgevolg onder het gezag van de lidstaten vallen en niet van de EU.

Ondertussen heeft hetzelfde hof van justitie een ander vonnis geveld dat bepaalt dat EU-lidstaten niet verplicht zijn Europese burgers te ondersteunen die geen economische activiteiten hebben in het EU-land waarheen ze gemigreerd zijn. En het Duitse parlement bereidt een wet voor die Europese migranten uitwijst als ze geen job vinden binnen zes maanden.

Vanzelfsprekend zal dit de deuren openen voor alle landen om het vrije verkeer van Europeanen in Europa te beperken, een hoeksteen van het oorspronkelijke concept van een solidair Europa. Europeanen verplicht worden om het even welke job aan te nemen en bijgevolg zal de wet van de markt het allereerste criterium worden bij het verkeer van personen in Europa.

Het Spaanse voorbeeld

Sinds 1986, het jaar van de ondertekening van de Europese Akte, zijn de Europeanen nooit meer in staat geweest om een akkoord te bereiken over een minimale sociale basis, die hen rechten zou hebben gegeven als werknemers om collectief op te treden en als Europeanen tegenover een markt die economisch ééngemaakt is maar geen gemeenschappelijke sociale wetgeving bezit.

Feitelijk hebben we nu een punt bereikt waarop de sociale criteria de laatste in de rij zijn die gebruikt worden om te oordelen of een land herstelt of niet, een heel eind na de economische en financiële criteria.

Een verwoest Griekenland wordt nu opnieuw opgevoerd in de financiële markten omdat de economische indicatoren stijgen. En op de laatste G20-bijeenkomst in Brisbane werd Spanje geprezen als het bewijs dat het soberheidsbeleid – dat door de Duitse kanselier Angela Merkel als voorbeeld genoemd wordt voor treuzelaars als Italië en Frankrijk – de juiste weg uit de crisis is.

Caritas: 76,5 miljoen kinderen in de rijke landen leven vandaag in armoede.

Ondertussen heeft een heel andere bron, Caritas, bericht dat slechts 34,3 procent van de Spanjaarden een normaal leven leidt, terwijl 40,6 procent een precair leven heeft en 10,9 procent in ernstige uitsluiting leeft.

Om de trend te begrijpen onthouden we dat zes jaar geleden 50,2 procent van de Spanjaarden een normaal leven leidde. Nu lijdt één op vier burgers onder uitsluiting, en van die 11 miljoen heeft 77,1 procent geen job, 61,7 procent geen huisvesting en 46 procent geen toegang tot gezondheidszorg. 

Volgens een recent rapport van UNICEF over kinderen onder recessie leven 76,5 miljoen kinderen in de rijke landen in armoede en in Spanje leeft 36,3 procent van de kinderen (2,7 miljoen) in precaire omstandigheden.

De vos en de passie

Nieuw is dat enkele van de belangrijkste financiële instellingen aandacht beginnen te vragen voor de sociale problemen.

Janet L. Yellen, voorzitster van de Federal Reserve van de VSA, heeft verklaard dat ze bezorgd is over de groeiende ongelijkheid in rijkdom en inkomen in de VSA en dat de kansen voor de inwoners om economisch vooruit te gaan lijken te verminderen. En Mario Draghi, gouverneur van de Europese Centrale Bank, vermeldt nu constant de problemen van “ondraaglijke werkloosheid” en “groeiende uitsluiting”.

Op de achtergrond is er het bewezen feit dat landen die noodmaatregelen namen om overheidsschulden en -lengingen te verminderen –zoals de meeste Europese landen (met de uitzondering van Duitsland geholpen door een “boom” in de export van machines naar Rusland en China)­ meestal een zwakkere groei kenden , terwijl landen die een stimulerend beleid voerden zoals de VSA, Japan en Groot-Brittannië veel beter presteerden, ook in het verminderen van de werkloosheid.

Maar Merkel blijft weigeren gehoor te geven aan oproepen van het Internationaal Muntfonds (IMF), de Wereldbank en andere monetaire instellingen – ze is enkel geïnteresseerd in het paaien van haar eigen kiezers, die meer en meer gefocust zijn op hun onmiddellijke belangen en de Europese perspectieven uit het oog verliezen.

Europese en VS- regulatoren legden onlangs nieuwe boetes op ter waarde van 4,5 miljard dollar aan een aantal belangrijke banken voor illegale activiteiten

Banken blijven bij dit alles ongeïnteresseerd in om het even welk sociaal perspectief. Enkele dagen geleden legden Europese en VS- regulatoren nieuwe boetes op ter waarde van 4,5 miljard dollar aan een aantal belangrijke banken voor illegale activiteiten. We benaderen stilaan de grens van de 200 miljard dollar sinds de crisis begon in 2008.

Jamie Dimon, de ceo van de grootste ervan, JP Morgan, verklaarde in een interview met Andrew Ross Sorkin van CNBC dat het belangrijk is dat de VSA een “veilige haven” creëren waarbij JPMorgans illegale praktijken van het inhuren van familieleden van politieke leiders niet “bestraft worden”.

In Dimons land eindigde tussen 2009 en 2010 93 procent van het inkomen in de zakken van één procent van de bevolking, volgens de Nobelprijs voor economie Joseph Stiglitz, en de 16.000 families met een vermogen van tenminste 111 miljoen dollar hebben hun aandeel van de nationale rijkdom zien verdubbelen sinds 2012 tot 11,2 percent.

De laatste presidentsverkiezingen in de VSA kostten 3,4 miljard dollar en het grootste deel daarvan kwam van een kleine minderheid. De democratie waar alle stemmen gelijk meetellen, wordt meer en meer een plutocratie waar het geld kiest.

Bij zijn ontmoeting met leiders van sociale bewegingen op 26 oktober zei paus Franciscus: ‘Ze noemen me een communist [omdat ik spreek over] land, werk en huisvesting… maar de liefde voor de armen is vervat in de kern van het evangelie.’ Wat de regeringen van deze wereld doen, gaat duidelijk de andere kant op.

Roberto Savio is stichter en voorzitter emeritus van Inter Press Service (IPS) en uitgever van Other News. De opvattingen uitgedrukt in dit artikel zijn die van de auteur en weerspiegelen niet noodzakelijk die van IPS – Inter Press Service.