Ann Demeulemeester
“‘Het middenveld weer in de touwen?’
Bijna 25 jaar na het eerste Burgermanifest is opnieuw een frontale aanval ingezet tegen het middenveld. Toen ging het om strijd voor de burger en tegen de ongrijpbare belangengroepen. De inzet nu is van een andere orde. Was er destijds een maatschappelijk debat en een diepe politieke discussie die leidde tot maatschappelijke vernieuwing, dan lijkt vandaag enkel vernietiging de uitkomst.
Is er dan geen plaats meer voor het middenveld in het toekomstige Vlaanderen? Zo ja, kan dit middenveld zijn democratische en politieke opdrachten blijven vervullen? Want vrijwilligerswerk en sociale cohesie zijn één zaak. Participatie, inspraak en een tegenmacht vormen, zijn evenzeer bestaansredenen van het middenveld.
De maatschappelijke en economische uitdagingen zijn in die kwarteeuw niet kleiner geworden. Enkele jaren geleden werkten de jeugdbewegingen gezamenlijk rond het thema De verdraaide wereld. Er zit nogal wat verdraaid in onze wereld: toenemende armoede en ongelijkheid, hardnekkige onrechtvaardigheden, blijvende onverdraagzaamheid, steeds minder draagvlak voor solidariteit en een gigantisch klimaatprobleem. Knap was het van die jongelui om tegen de grondstroom in te kiezen voor een moeilijk thema, een politiek thema.
Zoals het knap is dat overal nieuwe initiatieven ontstaan voor armoedebestrijding, betaalbare energie, betaalbaar wonen, meer duurzaamheid… Steeds weer staan toch mensen op, verenigen zich, gaan aan de slag in hun omgeving, tegen de stroom in, op zoek naar verandering en verbetering voor iedereen. De inzet is dan ook groot: de economie van de toekomst zal duurzaam zijn en rechtvaardig, anders redt de mensheid het niet op deze planeet.
Gaat de ultieme belangenstrijd dan niet vooral over deze kwestie: welk sociaal en economisch model wensen we voor onze samenleving? Niet dat van sociale afbraak en austerity –zoals de (economische) toekomst van Europa geborsteld wordt. De bevolking zal dit niet blijven dragen. Veel regimes in Europa kraken daarom in hun voegen, ze verliezen elk politiek draagvlak en dat alles leidt tot onbestuurbaarheid. Veel regimes zitten in een regelrecht conflict met hun burgermaatschappij, hun middenveld. Dat is een weinig hoopgevend perspectief.
Daarom: verenigingen aller landen, verenigt u.
Ann Demeulemeester is voormalig voorzitster van de Verenigde Verenigingen.