Irrationeel gedrag rond klimaat en ggo's

Ik ben een boek aan het lezen van Stuart Sutherland met als sprekende titel ‘Irrationaliteit’. Ik kan het iedereen aanbevelen die gelooft dat mensen rationeel handelen, want dat is overduidelijk en aantoonbaar niet het geval. En als het om groepen mensen gaat geldt dat nog veel minder. Een groep weet meer dan een individu, maar dat wil nog niet zeggen dat die groep rationeler handelt. De uiterlijke verschijning van dat groepsgedrag vind je terug in de politiek en daar vallen beslist vragen bij te stellen. In de praktijk moet je vaststellen dat grote groepen mensen halsstarrig vasthouden aan bepaalde waanideeën.

  • Wim Soetaert.

De ontkenning van de klimaatverandering is er zo een. Tegen de wetenschappelijke consensus in menen miljoenen mensen dat de klimaatverandering fictie is. Ze kunnen nochtans met hun eigen ogen vaststellen dat de gletsjers in hun vakantieoord steeds verder terugwijken en ervaren dat ze elk jaar vroeger de geraniums kunnen buitenzetten. Maar het idee past niet tussen hun oren en dus worden alle aanwijzingen van het tegendeel gewoon genegeerd.

Vooral in de Verenigde Staten vindt dit idee grote weerklank via allerlei organisaties, die niet geheel toevallig worden gesponsord door de grote oliebedrijven. Vooral onder invloed van de Tea Party is het ontkennen van de klimaatverandering een conditio sine qua non geworden voor elke politicus die het in de Republikeinse Partij wil maken. Naast het bezingen van de grote voordelen van vrij wapenbezit natuurlijk. Het zou allemaal bijzonder lachwekkend zijn, ware het niet dat dergelijke aantoonbaar verkeerde ideeën vandaag de Amerikaanse politiek beheersen.

Ggo’s

Wie denkt dat dergelijke onzin alleen in de Verenigde Staten mogelijk is, terwijl wij als vrijdenkende Europeanen een rationeler gedrag vertonen, moet maar eens kijken naar de genetisch gemodificeerde gewassen (ggo’s). Vandaag zijn die ggo’s in Europa nagenoeg totaal verboden, en wie zelfs maar een kleine veldproef wil aanleggen, mag zich aan een hoop gedoe en veel weerstand verwachten. Over het hoe en waarom van het verbod gaat het al lang niet meer: Europa is tegen, punt aan de lijn. En dat is volstrekt irrationeel.

Meer dan 15 jaar na de grootschalige invoering van de ggo’s in zowat de hele wereld, is er nog niemand gestorven of zelfs maar ziek geworden door het eten van een genetisch gemodificeerd gewas. Als een zekere scepsis initieel misschien nog te verantwoorden was, is die vandaag door de jarenlange en wereldwijde praktijk grondig weerlegd.

En je mag je ernstig afvragen of die Europese afwijzing wel zo breed gedragen wordt. Jaarlijks gaan miljoenen Europeanen naar de Verenigde Staten, op vakantie of voor zaken, waarbij ze zich daar gewillig blootstellen aan het in Europa strikt verboden goed. Ze eten het zelfs op zonder morren! De Europeaan blijkt in de praktijk nogal onverschillig over die vermaledijde ggo’s.

Hete aardappel

En toch zit het dossier politiek muurvast in Europa. Eender wie probeert om het vastgeroeste neen om te buigen in een ja krijgt de wind van voren. Greenpeace fungeert daarbij typisch als de waakhond die blaft als er verandering op til is, en de politiek bevestigt dan nog maar eens het absolute neen. Die hele dynamiek is intriest en we verliezen daardoor grote kansen, zeker gezien de rest van de wereld op dit vlak flink vooruitkomt.

Gezien Europa dit probleem niet geregeld krijgt wordt de hete aardappel nu doorgeschoven naar de lidstaten. Die moeten nu elk voor zich beslissen of ze die ggo’s nu gaan toelaten of niet. Niet zeker dat dit iets oplost, maar het Europese systeem werkte ook niet.

Wetenschap in een dolgedraaide wereld

En zo heeft elke cultuur wel zijn zwaktes, een blinde vlek voor echte problemen en een fixatie op vermeende of verzonnen thema’s. De waarheid is duidelijk cultuur- en tijdsgebonden en heeft met rationaliteit vaak niets te maken. Zo gold het in de middeleeuwen als absolute waarheid dat de zon en alle planeten rond de aarde draaien. Tot de wetenschappelijke bewijzen van het tegendeel onontkoombaar werden en de wereld eindelijk van mening veranderde.

Ook vandaag vormt de wetenschap nagenoeg de enige bron van rationaliteit in deze dolgedraaide wereld. Het kan wel een hele tijd duren vooraleer zich dit vertaalt in rationeel gedrag. Het risico is dat het dan al te laat kan zijn. En dat geldt zeker voor de klimaatverandering en de ggo’s. Hoog tijd om het roer om te gooien.

Wim Soetaert is professor aan de Faculteit Biowetenschappen van de Ugent en directeur van de Bio Base Europe Pilot Plant.

Meer meningen pro en contra ggo’s vindt u op ggo-debat.be. Lees ook de recensie van het boek Ggo’s: droom of nachtmerrie van Bart Staes, Barbara Redant en Hans van Scharen.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.