Kopenhagen-blues

Het is nu zo’n week of zes geleden dat we het Kopenhagen-debacle live konden meemaken. Van de gigantische aandacht voor het klimaatprobleem is nu niet veel meer te merken. We zijn weer netjes overgegaan tot de orde van dag; de solden waren prima naar het schijnt.
  • Marieke Vromman Steven Vromman Marieke Vromman
In december volgend jaar kunnen de wereldleiders  dan nog een poging tot een nieuw akkoord  wagen in Mexico.  Ik maak van de windstilte  gebruik om een paar bedenkingen te formuleren.

1. Vergeet (even) de CO2 uitstoot


Natuurlijk is de opwarming van de aarde een gigantisch probleem met verregaande gevolgen voor miljoenen mensen (vooral in het Zuiden).  Natuurlijk moeten er snel bindende maatregelen komen om tot  liefst 90% minder uitstoot te komen in 2050.
Toch is de fixatie op CO2 niet zonder gevaar. Wat als binnen 5 of 10 jaar technieken op de markt komen die erin slagen CO2 op te vangen en op te slaan onder de grond? Hoe groot zal de verleiding niet zijn om dan terug te keren naar het huidig model van productie en consumptie?

2. Vergeet het geloof in technologische wonderen


Er zijn er nogal wat die beweren dat we het probleem wel opgelost krijgen met de vergroening van de economie. Maak groene producten aantrekkelijk, zorgt dat je afval voedsel wordt, vervang de huidige wagens door elektrische wagens, ga in een passiefhuis wonen, kies voor groene stroom en het komt in wel orde.
Vooreerst moeten we beseffen dat dit misschien wel een oplossing kan zijn voor een kleine – welstellende – minderheid, maar dat deze toepassingen op mondiale schaal niet haalbaar zijn. Waar halen we in godsnaam de grondstoffen voor batterijen en de energie vandaan om het huidige wagenpark van 900 miljoen wagens elektrisch te laten rijden?  Ons hele model is onduurzaam, en dat krijg je niet opgelost door enkele onderdelen te vergroenen.

3. Vergeet de kleine stapjes


De bekende mantra: doe de kraan dicht als je de tanden poetst, neem vaker de fiets en was op 30 graden. Allemaal kleine stapjes, die niet veel moeite kosten en die het probleem zullen oplossen als we dit met  zijn allen doen. Als we kiezen om kleine stapjes te zetten zullen we alleen kleine veranderingen zien.
Ik heb de voorbije weken ontelbare Vlamingen en BV’s horen verklaren dat ze wellicht een te grote voetafdruk hebben, maar toch wel hun best doen want ze sorteren hun afval of hebben net een spaarlamp gekocht. Als we de grote dingen niet aanpakken zijn de kleine stapjes vooral goed om het geweten te sussen.

4. Vergeet de mantra ‘goed voor het milieu, goed voor de portemonnee’


Mensen verleiden tot ecologisch gedrag met financiële  incentives hoort bij het ‘oude denken’. Je doet dingen enkel omdat ze financieel of materieel voordeel bieden. Het is precies die manier van denken die de voorbije decennia voor een enorme groei heeft gezorgd, en tegelijk voor gigantische ongelijkheid, voor een aanslag op de planeet en voor de financiële crisis. Als we de juiste dingen enkel doen omdat ze materieel beloond of bestraft worden dan handelen we zoals de honden van Pavlov die reageren op externe stimuli.

5. Het feestje is over


Blind geloof in technologie, doorschuiven van verantwoordelijkheid, het geweten sussen met kleine acties of zelfs het ontkennen van de ernst van de situatie. Het zijn allemaal begrijpelijke reacties. Alleen brengen ze ons geen stap verder. Hoe lastig ook, we moeten de draagwijdte van het probleem erkennen.  Het gaat niet enkel over de opwarming van aarde. 
Het gaat over het falen van een maatschappijmodel. Meer dan een miljard mensen hebben honger, het ontbreken van een klimaatverdrag zal deze groep nog doen groeien. Onze biodiversiteit gaat snel achteruit, we nemen grote risico’s door het  blijven vernietigen van bossen en vervuilen van oceanen. Conflicten over water en energie worden onvermijdelijk. De bevolkingsgroei maakt alle problemen nog prangender.
De kern van de zaak is dat we de voorbije veertig, vijftig jaar een ongeziene groei hebben gekend. Een kwart van de wereldbevolking heeft daar de vruchten kunnen van plukken. De prijs hiervoor is betaald door het milieu en door de drop-outs in onze samenleving en in het Zuiden.
Dit feestje kan niet blijven duren, dit is niet duurzaam. Er is maar één conclusie mogelijk; de vrije markt economie gericht op materiële groei en ongebreidelde consumptie werkt niet. Wij worden er niet gelukkiger van, de wereldwijde ongelijkheid neemt dagelijks toe en de planeet gaat eraan ten onder.

6. De eerste stap zet je zelf


De volgende jaren staan we individueel en als samenleving voor de keuze. Gaan we verder op de gekozen weg , richting afgrond? Of grijpen we de gelegenheid aan om eens goed na te denken over welke waarden we belangrijk vinden.  Als de huidige keuze voor individuele materiële verrijking vooral zorgt voor verzuurde, verwende en egoïstische burgers, is er dan geen alternatief mogelijk?
Ik zie rond mij meer en meer mensen die door hebben dat streven naar meer een heilloze weg is. Ik krijg wekelijks mails van mensen die kiezen om te leven met minder.  Anderhalf jaar geleden ben ik gestart als Low Impact man uit bezorgdheid voor de planeet. Nu doe ik ermee verder uit eigenbelang. Ik werk nu minder, ik verdien minder, ik bezit minder. Ik eet geen vlees, ik gebruik geen auto en geen vliegtuig. Maar kijk, ik heb een gezonder, vrolijker en socialer leven dan voorheen (en mensen die me kennen weten dat ik niet in de Middeleeuwen leef).
De belangrijkste knop die we moeten omdraaien is niet die van de thermostaat. Het is een knop in ons hoofd waardoor we onze visie op welzijn en geluk aanpassen. Waardoor we de juiste dingen gaan doen om ethische redenen, omdat we ze rechtvaardig vinden én omwille van eigenbelang.  We hoeven niet te klagen over politici of China, we kunnen vandaag zelf kiezen voor verandering. Het is beter een kaars aan te steken dan te klagen over de duisternis. (Confusius)

Steven Vromman is auteur van het boek Low Impact Man (Van Halewijck). Hij houdt onder die naam ook een weblog bij: http://lowimpactman.wordpress.com

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2776   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2776  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.