‘Mensen behandel je als mensen, niet als nummers’

N-VA volksvertegenwoordigster Daphné Dumery werkt aan een rapport voor de Raad van Europa over de migratieroute via de Middellandse Zee. Een bezoek aan Sicilië en Rome deze week leerde haar veel over opvang en maffia, Libische chaos en bureaucratische traagheid, en over het gebrek aan Europese solidariteit.

© Reuters
© Reuters

The Mediterranean Sea: a front door to irregular migration, is de titel van het rapport over grenzen en het moeilijke evenwicht met mensenrechten dat Daphné Dumery voor de Raad van Europa zal bezorgen.

De bedoeling van het rapport is enerzijds de recente cijfers van illegale migratie via de Middellandse Zee te bundelen – heel goed wetende dat we met een dark number aan drenkelingen rekening moeten houden, anderzijds wil het ook de gevolgen en uitdagingen in kaart brengen.

Dumery trok daarvoor deze week naar Sicilië en Rome, kwestie van niet enkel op basis van cijfers en statistieken te werken, maar ook de levende realiteit in het rapport te betrekken.
We geven hieronder enkele uittreksels uit haar “dagboek”.

Catania en de tsunami

Dag één van deze missie: een bezoek aan Catania, een middelgrote havenstad in het zuidoosten van Sicilië en in de schaduw van de Etna.

Ik word er ontvangen door de prefect van Catania. Signora Maria Guia Frederico laat zich omringen door de commandant van de kustwacht, de havenkapitein, het hoofd van politie, een procureur die zich bezighoudt met de asielaanvragen en eentje gespecialiseerd in het vervolgen van mensensmokkelaars, iemand van het ministerie van Volksgezondheid, en door verantwoordelijken van het Internationale Rode Kruis, IOM, en UNHCR.

De prefect is radeloos omdat ze het gevoel heeft geconfronteerd te worden met een tsunami waar geen enkele kracht tegen opgewassen is. Maar ze is ook trots dat ze samen met haar bevolking in staat is om elke bootvluchteling basisverzorging aan te bieden. Trots dat ze dit met dezelfde personeelsbezetting kan realiseren. Trots dat haar gemeenschap dit ordentelijk kan uitvoeren, ook in economisch moeilijke tijden.

Als je er voor staat, dan doe je wat je moet doen, helpen! Dat is iets anders dan achter een bureau in Brussel zitten.

Ze vertelt over een schip dat op enkele honderden meters voor de kust van Catania zonk tijdens de nacht van 18 april met vermoedelijk 800 vluchtelingen aan boord. De kustwacht heeft de bedoeling om binnenkort met duikers de lichamen te bergen, DNA-stalen af te nemen en deze mensen een waardige plaats te geven op hun begraafplaats.

Ze vertelt ook over een begrafenis die morgen zal plaatsvinden voor de slachtoffers van een reeds in maart gezonken schip. Ze hoopt ooit de familie van deze jongens te kunnen geruststellen dat hun zonen een waardige laatste rustplaats  gekregen hebben.

Ze doet ook het verhaal van een Brits militair schip dat haar haven aandeed, een duizendtal bootvluchtelingen afgezette en vervolgens vertrok zonder dat de commandant van zijn schip is gekomen om de lokale autoriteiten te groeten. Onbetamelijk vindt ze dat, zeker omdat ze plots voor zoveel mensen kledij, voeding en opvang moest zoeken. Het is Catania wel gelukt, zegt ze, terwijl ze trots rondkijkt naar het gezelschap rond de tafel.

Als je er voor staat, dan doe je wat je moet doen, helpen! Dat is iets anders dan achter een bureau in Brussel zitten. Mensen behandel je als mensen, niet als nummers.

Geen Dublin meer voor Italië

Het gesprek belandt snel op het onderwerp van Europa en solidariteit, en over de noodzaak om de Dublin-III regels te wijzigen. [Dublin III is de Europese afspraak dat asielaanvragen afgehandeld moeten worden in het eerste land van aankomst binnen de EU, nvdr.]

De politiecommissaris vindt het te gemakkelijk om te stellen dat we mensen moeten verplichten om zich te laten registeren, om vingerafdrukken te laten afnemen. Verplichten kan niet, zegt hij, want respect voor mensenrechten en het verbod te folteren leggen terechte beperkingen op.

Maar het klopt volgens hem niet dat Italië er belang bij heeft om geen vingerafdrukken af te nemen - en zo niet de verantwoordelijke staat te zijn voor de asielaanvraag. Want wanneer bootvluchtelingen aan land komen, worden zij door criminele netwerken opgewacht. Om daartegen te kunnen optreden, moet de politie de bootvluchtelingen kunnen traceren. Vandaar hun nood naar registratie.

Cara di Mineo: vierduizend gelukzakken?

In de namiddag staat een bezoek aan Cara di Mineo op de agenda. Een uurtje rijden in de bloedhete zon om in het prachtige landschap van Sicilië een dorp te zien liggen dat duidelijk gebouwd is door een ontwikkelaar. Allemaal dezelfde bouwstijl in mediterrane kleurtjes en volgens de tolk gebouwd door het Amerikaanse leger om zijn gezinnen in onder te brengen.

Het dorp is omringd door hoge hekken en je moet langs een militaire beveiliging om binnen te geraken. Welkom in dit “open” opvangcentrum voor vluchtelingen.

Mijn komst was blijkbaar niet doorgegeven aan de directie. Na een halfuurtje heen en weer gebel mogen we toch binnenrijden. We worden er hartelijk ontvangen door de heer direttore Sebastiano Maccarronne en Denise, zijn assistente en cultureel bemiddelaar.

Maccarronne leidt ons rond in de hoofdstraat van het dorp waar alle dienstverlening aanwezig is voor de 4000 bewoners, vooral bootvluchtelingen. De populatie bestaat hoofdzakelijk uit mannen, naast een vierhonderdtal vrouwen en kinderen. Per woning zijn er elf personen gehuisvest, die dagelijks 2,5 euro zakgeld krijgen. Eten en kledij wordt voor hen voorzien. Het Internationale Rode Kruis is er permanent aanwezig met twee dokters.

Met een gemengd gevoel verlaat ik het centrum: was dit schone schijn voor de ogen van de Raad van Europa?

Een Libische jongen, één van de elf overlevenden van het gezonken schip van 18 april, herhaalt meermaals hoe dankbaar hij Italië is om hem uit de zee te redden. Zijn gemoed loopt vol als hij getuigt over de overtocht, over het schip dat in nood geraakte met de kust in zicht, over de massa mensen in het ruim van het schip die er vast zaten en het niet hebben overleefd, en over lotgenoten die verdronken zijn omdat ze niet konden zwemmen. Hij smeekt Europa om een einde te stellen aan de gruwelijke situatie in Libië. Enkel zo zullen er geen doden meer vallen bij de gevaarlijke overtocht over zee, stelt hij resoluut.

Met een gemengd gevoel verlaat ik het centrum: was dit schone schijn voor de ogen van de Raad van Europa? Iemand in mijn gezelschap weet me te vertellen dat er een gerechtelijk onderzoek is gestart naar de financiële situatie van het centrum. Er is een sterk vermoeden dat de maffia er wel iets lucratiefs in ziet. Maar hier wordt er natuurlijk in alle talen over gezwegen. De ‘Mafia Capitale’ noemen ze dat hier.

Opvang van vluchtelingen is in Sicilië immers big business. Residenten in het opvangcentrum mogen zelf niet werken, alle werk komt privaat van buitenaf binnen, gesubsidieerd. Er is geen transparantie over hoe de middelen worden ingezet.

Save the Children, een ngo die zich bezig houdt met minderjarigen, gaat een stap verder. In 2012 en 2013 hebben ze een carrousel ontdekt waarbij tegen betaling verblijfsdocumenten voor niet-begeleide minderjarigen werden verkocht aan 85 euro per persoon waar een bepaald hospitaal attesten van minderjarigen afleverde na een vermeende botscan, waarbij een ambtenaar van het ministerie van volksgezondheid betrokken was en ook de directeur van een opvangcentrum voor minderjarigen in Rome. De recent verkozen Italiaanse regering doet volgens hen wel ernstige pogingen om deze Mafia Capitale aan te pakken.

Rome wil een hot spot in Sicilië

Mijn eerste afspraak in Rome is bij het ministerie van Binnenlandse Zaken. In Italië is asiel en migratie gedecentraliseerd naar de regio’s. Het ministerie zorgt voor de coördinatie en de financiering. Het zorgt ook voor de spreiding van de vluchtelingen over heel Italië en voor de repatriëring van uitgeprocedeerde vluchtelingen en illegale migranten.

Als een Duits, Brits of militair schip na een reddingsactie de vluchtelingen afzet in een Italiaanse haven, waarom is Italië dan de verantwoordelijk staat?

Opnieuw komt de Dublin-verordening aan bod. Onbegrijpelijk volgens hen, dat de verordening in het leven is geroepen om misbruiken tegen te gaan, om asielshopping over verschillende landen uit te sluiten en een spreiding te bewerkstelligen, en dat nu deze zelfde verordening een spreiding in de weg staat. Het kan toch niet dat de zuidelijk landen zoals Italië alle lasten moeten dragen? En als een Duits, Brits of militair schip na een reddingsactie de vluchtelingen afzet in een Italiaanse haven, waarom is Italië dan de verantwoordelijk staat?

De idee van een European Hot Spot in Sicilië waarbij de verschillende Europese landen gaan samenwerken om de asielprocedures bij aankomst vlot en snel af te handelen, zijn ze zeer genegen. Maar enkel als bij erkenning van een vluchteling er een eerlijke spreiding gebeurt over Europa.

Ook het gebrek aan Europese samenwerking bij repatriëring is voor hen een pijnpunt. Verwijdering van uitgeprocedeerde vluchtelingen gaat moeilijk door een gebrek aan overname-akkoorden met de landen van oorsprong. Daar moet gezamenlijk meer werk van gemaakt worden.

Hetzelfde geluid klinkt bij de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR. Aangezien de bootvluchtelingen in Italië vooral sub-Saharaanse Afrikanen en economische vluchtelingen zijn, zou een European hot spot approach in Sicilië aangewezen kunnen zijn om de echte vluchtelingen een snelle afhandeling van hun procedure te garanderen, terwijl de economische vluchtelingen via IOM (International Organisation of Migration) of via repatriëring terug naar hun land kunnen gebracht worden.

Mustafa: Mama moet komen

Ik sluit het bezoek af  met een schrijnend verhaal van Save the Children over de werking  van de Dublin-verordening. Bij gezinshereniging moeten landen samenwerken maar dat verloopt volgens de ngo te bureaucratisch en te traag, waardoor de procedure contraproductief is om mensensmokkelaars te vatten.

Mustafa, een jongen van 9 jaar, arriveert in Italië, weggestopt onder een vrachtwagen. Zijn vrachtwagen wordt gecontroleerd, hij wordt ontdekt. Een andere vrachtwagen waarin zijn moeder en zusje verstopt zitten, reist door. De jongen wordt opgevangen in een opvangcentrum voor minderjarigen in Rome. Onmiddellijk vertelt hij dat ook zijn moeder en zusje in Europa zijn. Ergens.

Enkele maanden later komt het nieuws binnen dat de moeder op zoek is naar haar zoon. Zij was ondertussen erkend vluchteling in Zwitserland. Het heeft nog meer dan een jaar geduurd voor moeder en zoon herenigd konden worden. Oorzaak: bureaucratie.

Daphné Dumery is federaal volksvertegenwoordigster van N-VA

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.