Naar een globalisering met een menselijk gelaat

Iedereen is het er intussen wel over eens dat “werk” een hefboom is in de strijd tegen armoede. Tenminste als het over “waardig werk” gaat. Daarom werd waardig  werk in 2005 als Millenniumdoelstelling toegevoegd. Twee jaar later, in 2007, startte het Wereld Sociaal Forum in Nairobi de campagne ‘Decent Work, Decent Life’. In eigen land stak 11.11.11 het vuur aan de lont met een Waardig Werk-campagne gesteund door de grootste NGO’s, vakbonden en sociale organisaties.
Volgens de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) is waardig werk vrij gekozen werk, met een inkomen dat de gezinsbehoeften dekt, met respect voor fundamentele arbeidsrechten (zoals gelijkheid tussen man en vrouw, vrijheid van vereniging of verbod op dwang- en kinderarbeid) en met de mogelijkheid voor werknemers om hun rechten te verdedigen via democratisch verkozen en onafhankelijke vakbonden.
Wat is de stand van zaken? De helft van alle werknemers verdient minder dan 1,5 euro per dag. 1,8 miljard mensen werken zonder contract en sociale bescherming. Dwangarbeid is voor 12 miljoen mensen een dagelijkse realiteit. Meer dan de helft van alle werknemers mogen of kunnen zich niet in vakbonden verenigen. Dit zijn ontstellende cijfers voor de 21e eeuw. De economische crisis komt bovendien keihard aan. Volgens de IAO zijn er tussen 2007 en 2009 200 miljoen werkende armen bij gekomen en de VN voorspelt dit jaar 90 miljoen méér mensen in extreme armoede. De gestage vooruitgang sinds het begin van dit millennium, wordt door de recessie in één klap teniet gedaan. De verantwoordelijkheid van het casinokapitalisme is ook op dat vlak immens.
Als we geconfronteerd met deze cijfers niet willen vervallen in politieke lethargie, moet één misvatting dringend de wereld uit. De globalisering komt niet uit de lucht vallen. Het gebrek aan sociale en milieunormen is wel degelijk het product van een wereldwijde consensus tussen overheden en instellingen zoals de Wereldhandelsorganisatie, de OESO of het IMF. Dit betekent dat de globalisering afhangt van politieke beslissingen en dus veranderlijk is.
Deze week werd een bescheiden stap in de goede richting gezet. De Kamer van Volksvertegenwoordigers keurde ons voorstel van resolutie goed dat instrumenten aanreikt en aanbevelingen doet om globalisering te sturen door sterkere sociale en milieunormen. Globalisering mag dan wel nieuwe kansen bieden, ze creëert volgens ons ook pertinente ongelijkheden. Zo is de verplichte integratie van zwakke Afrikaanse economieën in de vrije wereldmarkt voor de betrokken landen vaak destructief en ontneemt hen dit kansen op ontwikkeling. Sociale normen, milieubescherming en mensenrechten mogen niet langer ondergeschikt zijn aan economisch beleid of handelsverdragen. In de resolutie bekleedt het streven naar waardig werk een centrale plaats. Wij stellen vast dat overheden verwikkeld zijn in een voortdurende concurrentieslag en arbeidsregels versoepelen om zoveel mogelijk investeringen aan te trekken. Deze ‘race to the bottom’ is voor werknemers en arbeiders bijzonder nefast.
In de goedgekeurde resolutie vraagt het parlement aan de federale regering om in de internationale organisaties te ijveren voor sterkere sociale, milieu en arbeidsnormen. Een belangrijk onderdeel van de resolutie wil de bestaande OESO-richtlijnen opwaarderen van aanbevelingen tot bindende regelgeving. Deze richtlijnen handelen over fundamentele arbeidsrechten, respect voor internationale milieuconventies, de strijd tegen corruptie, enzovoort. En dit zowel voor nationale als multinationale bedrijven die actief zijn in het buitenland. Ook dienen in alle handels- en investeringsakkoorden sociale en milieuclausules te worden toegevoegd. Het parlement wil het Nationaal Contactpunt dat klachten behandelt over de mogelijke niet-naleving van de richtlijnen door ondernemingen gevoelig versterken. De regering moet tevens alles in het werk stellen opdat het klachtenmechanisme van de IAO bindende uitspraken kan doen en in geval van schendingen sancties kan opleggen. Dit zou effectief een grote vooruitgang zijn. Multinationals moeten zich onderwerpen aan bindende sociale en milieuregels. Wij vragen dat het Belgisch Voorzitterschap van de EU in 2010 bijzondere aandacht besteedt aan deze resolutie.
Groen! en CD&V zijn als initiatiefnemers bijzonder tevreden met het brede politieke draagvlak voor een tekst die de globalisering aan sterkere regels wil onderwerpen. Maar het echte werk begint pas vandaag. Om méér te zijn dan een blaadje papier, dient de regering onze resolutie in daden om te zetten. Het is aan ons, parlementsleden van oppositie en meerderheid, om hier waakzaam op toe te zien en ons controlerecht naar eer en geweten uit te oefenen.
De tekst van de goedgekeurde resolutie is te raadplegen op de website van de Kamer: www.dekamer.be