Ons gebruik van biobrandstoffen vernietigt de planeet en verergert wereldwijde honger

Global Utmaning / Flickr (CC BY-NC-SA 2.0)

Een veld met “biobrandstof” in Kenia

De coronacrisis heeft een falend mondiaal voedselsysteem blootgelegd. Miljoenen mensen staan op de rand van de hongersnood terwijl we toch genoeg voedsel produceren om iedereen te voeden, zegt Alba Saray Pérez Terán, beleidsmedewerker klimaat bij Oxfam in een opiniestuk.

Een van de schakels in deze kapotte machine is de grootschalige productie van biobrandstoffen — benzine die wordt gemaakt van landbouwproducten gemengd met conventionele fossiele brandstoffen —  en de negatieve gevolgen daarvan voor de mondiale voedselzekerheid. Door de herziening van zijn energiebeleid, dat zeer gericht is op biobrandstoffen, heeft België een gouden kans om bij te dragen aan de voedselzekerheid wereldwijd.

De massale productie van biobrandstoffen leidt tot concurrentie met de landbouw- en veeteeltsector en draagt bij aan bodemaantasting en woestijnvorming.

Arme gemeenschappen wereldwijd slaan aan de alarmbel: ‘Honger zou ons kunnen doden voor het coronavirus’. De pandemie, die bovenop conflicten, ongelijkheden en de klimaatcrisis komt, heeft een reeds falend voedselsysteem op zijn grondvesten doen daveren, waardoor miljoenen mensen op de rand van de hongersnood staan, zoals Oxfam in zijn in zijn laatste rapport heeft geïllustreerd.

Wat heeft dit te maken met ons energiebeleid?

Om hun energieafhankelijkheid van fossiele brandstoffen en hun koolstofuitstoot te verminderen, hebben veel landen het gebruik van biobrandstoffen aangemoedigd. Maar het huidige bio-energiebeleid van de EU op het gebied van biobrandstoffen is schadelijk voor de voedselzekerheid in ontwikkelingslanden en voor het klimaat.

Niet alleen Oxfam zegt dit, ook de VN-klimaatdeskundigen zijn van mening dat de massale productie van biobrandstoffen leidt tot concurrentie met de landbouw- en veeteeltsector en bijdraagt aan bodemaantasting en woestijnvorming. Deze risico’s vormen een bedreiging voor de voedselzekerheid en de watervoorziening, met name voor kwetsbare landen.

Toch zal ons verbruik van biobrandstoffen niet afnemen. Ons land streeft ernaar het verbruik van biobrandstoffen te verhogen van gemiddeld 5,5 procent nu tot 13,9 procent in 2030. België ziet dit als een manier om zijn verbintenissen in het kader van het Akkoord van Parijs na te komen. Dat is althans wat het Belgische nationale energie-klimaatplan voorziet dat vorig jaar aan de Europese Commissie werd voorgelegd en dat binnenkort in steen zal worden gebeiteld voor de periode 2021-2030.

97 procent van de Belgische consumptie komt uit het buitenland

In 2019 stootte 92 procent van de Belgische biodiesel meer CO2 uit dan fossiele diesel.

De alternatieve brandstofindustrie vereist het gebruik van landbouwgrond voor de productie van plantaardige grondstoffen zoals palmolie, koolzaad, sojabonen, tarwe of maïs. Wat de dagelijkse automobilist vaak niet weet, is dat 97 procent van onze consumptie momenteel afkomstig is uit landen zoals Brazilië, Peru of Indonesië, waar de afhankelijkheid van grond voor voedsel groot is en waar inheemsen en boeren onteigend worden van hun voorouderlijke land en bossen.

Deze dynamiek kan gevaarlijke gevolgen hebben, variërend van landroof tot ontbossing, en stoot bovendien vaak meer CO2 uit dan conventionele benzine of diesel. In 2019 stootte 92 procent van de Belgische biodiesel meer CO2 uit dan fossiele diesel.

Biobrandstoffen doen voedselprijzen stijgen

In 2019 steeg de wereldwijde productie van biobrandstoffen met 56 procent ten opzichte van 2010. Tussen 2001 en 2010 was het al vervijfvoudigd. De grootste stijging werd geregistreerd in de periode 2007-2008, die samenviel met de dramatische stijging van voedselprijzen die leidde tot voedselrellen van Caïro tot Mexico-Stad.

De Wereldbank en maatschappelijke organisaties zijn van mening dat de zeer sterke toename van de vraag naar biobrandstoffen een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan deze prijsstijging. Volgens de FAO zijn de prijzen tussen 2002 en 2008 in zes jaar tijd met 140 procent gestegen, waarvan 105 procent door de productie van biobrandstoffen.

Het is waar dat biobrandstoffen gunstig zijn geweest voor grote producenten van granen, koolzaad en bieten. Dit is echter niet het geval voor vele veehouders in België en in kwetsbare landen. Boeren hebben graan en eiwithoudende gewassen moeten kopen om hun vee te voeden en hebben hun productiekosten zien stijgen als gevolg van biobrandstoffen. Biobrandstoffen hebben de toch al moeilijke economische situatie van veehouders, die de stijging van de productiekosten niet hebben kunnen doorrekenen in hun verkoopprijzen dus nog gecompliceerder gemaakt.

Herziening van onze energiestrategie

België heeft beloofd om voor eind 2020 zijn biobrandstoffenbeleid te evalueren. Volgens Oxfam is het essentieel om in ons energiebeleid voor de komende tien jaar de gevolgen van biobrandstoffen voor de stijging van de voedselprijzen en andere factoren die de voedselzekerheid beïnvloeden, te voorkomen.

Ons gebruik van biobrandstoffen uit voedselgrondstoffen moet stoppen totdat we een duidelijk beeld hebben van de negatieve effecten ervan. België moet een energiebeleid voeren dat de mensenrechten respecteert, dat rekening houdt met de voedselzekerheid van de producerende landen, dat ecosystemen respecteert en niet leidt tot een toename van broeikasgassen.

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws

De EU expliciteert bovendien dat het energie- en klimaatbeleid van haar lidstaten verenigbaar is met de doelstellingen van duurzame ontwikkeling, en dat het de mensenrechtendimensie integreert. We moeten alles in het werk stellen om honger uit te roeien door duurzame landbouw te bevorderen en dus ook ons energiebeleid te herzien. 690 miljoen mensen hebben vandaag de dag honger. Projecties laten zien dat de wereld niet op schema ligt om het door de VN gestelde doel van “Zero Hunger” in 2030 te halen.

Alba Saray Pérez Terán is beleidsmedewerker klimaat bij Oxfam België

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.