Stop het onmenselijke lijden in Oost-Congo

Meer dan 60 internationale en Congolese organisaties, mensenrechtenverenigingen en hulporganisaties, dringen er in een gemeenschappelijke verklaring op aan dat een einde gesteld wordt aan het verschrikkelijke lijden van honderdduizenden mannen, vrouwen en kinderen, die het slachtoffer zijn van brutaal geweld en dodelijke ziekten in Oost-Congo.

Benoeming van speciaal mensenrechtenadviseur is dringend

De niet-gouvernementele organisaties dringen aan bij de Verenigde Naties en bij de internationale instanties die het Goma-akkoord hielpen tot stand brengen om een onafhankelijke topadviseur te benoemen die gespecialiseerd is in mensenrechten.
Dit moet ervoor zorgen dat de toestand in Oost-Congo meer aandacht krijgt en ook garanderen dat er actie ondernomen wordt om de bedreigde burgerbevolking te beschermen, vooral de vrouwen en meisjes die gevaar lopen voor seksueel geweld. De ngo’s richtten zich eveneens tot de internationale instellingen zoals de Afrikaanse Unie, de Europese Unie en de Verenigde Staten om deze benoeming politiek en financieel te ondersteunen.
“Honderdduizenden slachtoffers hadden met het Goma-akkoord weer enige hoop gekregen dat er een einde zou komen aan hun lijden. Maar helaas is nog geen enkele vooruitgang geboekt rond een verbetering van de mensenrechten”, zei Anneke Van Woudenberg, een ervaren onderzoekster van Human Rights Watch.
“We dringen aan op de onmiddellijke benoeming van een speciaal adviseur voor mensenrechten zodat de betrokken partijen hun verplichtingen inzake mensenrechten kunnen nakomen en aan de slachtoffers die in alle stilte lijden een stem kunnen geven.”
Op 23 januari 2008 tekende de Congolese overheid na wekenlange onderhandelingen, een vredesakkoord in Goma (Noord-Kivu) met 22 gewapende groepen. Alle partijen waren het eens over een wapenstilstand en het terugtrekken van de strijdkrachten van de frontlinie.
Desondanks zijn na de ondertekening nog talloze burgerslachtoffers gevallen, honderden vrouwen en meisjes werden verkracht en nog meer kinderen werden bij de gewapende groepen ingelijfd. Daardoor is het uitzonderlijk hoge aantal slachtoffers van het voorbije decennium nog verder opgelopen.

Oproep tot ondertekenaars van Goma-akkoord

In de provincies Noord- en Zuid-Kivu zijn naar schatting 1,1 miljoen mensen op de vlucht geslagen, waarvan 550.000 personen sinds 2007. Ondervoeding, cholera, malaria en andere ziekten die kunnen voorkomen worden, doen de sterftecijfers op een alarmerende wijze stijgen.
“Dit is een humanitaire ramp die enorme afmetingen heeft aangenomen. Ze vraagt dringende en concrete tussenkomsten van alle partijen die het akkoord tekenden en ook van de internationale gemeenschap”, zei Colin Thomas-Jensen. Hij is politiek raadgever van Enough, een project dat genocide en misdaden tegen de menselijkheid wil stoppen. “Het was een belangrijke eerste stap toen de betrokken partijen het vredesakkoord tekenden, maar nu moet de volgende stap gezet worden om de mensen te helpen veilig en in vertrouwen terug huiswaarts te keren.”
De humanitaire organisaties zullen nog moeilijkheden ondervinden om te bepalen welke burgers risico’s lopen. En de mensenrechtenbeschermers, die hun bezorgdheid hebben geuit over de misbruiken, riskeren bedreigingen en allerlei tegenwerking. Want zowel de gewapende groepen als de Congolese militairen blijven de natuurlijke rijkdommen op een onwettige manier exploiteren om met de opbrengsten het conflict te voeden.
Speciale gezanten van de Afrikaanse Unie, de Europese Unie, de Verenigde Staten, de Verenigde Naties en de Internationale Conferentie van de Grote Meren-regio speelden een essentiële rol in de onderhandelingen van het Vredesakkoord. Zij kwamen ook overeen een actieve rol te blijven spelen in de opvolging en de uitvoering van de voorwaarden van dit akkoord.
De voorwaarden van het Goma-akkoord voorzien dat de partijen het Internationaal Recht en de Mensenrechten zouden respecteren. Dat betekent ook dat ze alle geweld op de burgerbevolking stoppen, de inlijving van kindsoldaten een halte toeroepen, de vrijlating van politieke gevangenen garanderen en de toegang van humanitaire organisaties toestaan.
Vorige week deed Human Rights Watch nog gedetailleerde aanbevelingen over de aanwijzing van een speciaal adviseur voor mensenrechten voor Oost-Congo aan Abbé Apollinaire Malu Malu, de onafhankelijke nationale coördinator die door de Congolese overheid aangeduid werd om de vredesinspanningen te leiden en aan de vertegenwoordigers van de internationale gemeenschap.

Mensenrechtenproblematiek is de kern van het conflict

De organisatie drong er bij Abbé Malu Malu op aan dringend over te gaan tot deze benoeming. Ze benadrukte dat de problematiek van de mensenrechten tot de kern van dit conflict behoort en geen inspanningen doen om deze problemen aan te pakken zou tot een mislukking van het vredesproces kunnen leiden.
In de aanbevelingen werd ook gevraagd dat de speciale adviseur ofwel door de ondertekenaars van het Goma-akkoord zou benoemd worden, of door de Secretaris Generaal van de Verenigde Naties, of door de internationale partijen die dit akkoord steunen.
“Zonder de benoeming van een speciaal adviseur voor mensenrechten zal het moeilijker worden om de partijen ter verantwoording te roepen voor het schenden van het vredesakkoord”, zei Juliette Prodhan, verantwoordelijke van Oxfam in DR Congo. “Voor de bevolking van Congo en voor de volledige regio van de Grote Meren is het essentieel dat in mensenrechten geïnvesteerd wordt, om te vermijden dat het conflict opnieuw opflakkert en er nog eindeloos veel meer slachtoffers bijkomen.”