Els Hertogen
“‘Uitzetting HRW-directeur is nieuwe aanval op democratische ruimte in Israël en Palestina’
Een Israëlische rechtbank besliste om Omar Shakir, de Israël/Palestina-directeur van mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW), het land uit te zetten. Een gevaarlijk precedent voor mensenrechtenverdedigers, waarschuwt 11.11.11.
Omar Shakir, de Israël/Palestina directeur van mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) is het land uitgezet
Op 16 april 2019 besliste een Israëlische rechtbank om Omar Shakir, de Israël/Palestina directeur van mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW), het land uit te zetten. Die beslissing creëert een gevaarlijk precedent voor mensenrechtenverdedigers en is de zoveelste uiting van een snel krimpende democratische ruimte in Israël en Palestina.
De Israëlische rechtbank bevestigde hiermee een eerdere beslissing van het Israëlische ministerie van Binnenlandse Zaken, in mei 2018, om het werkvisum van Shakir in te trekken. De uitzetting van Shakir komt er omwille van zijn vermeende oproepen tot een “boycot” van Israël. De rechtbank beroept zich hierbij op een Israëlische wet uit 2017 die elke oproep tot een boycot van Israël of van Israëlische nederzettingen criminaliseert.
Dit terwijl HRW bedrijven enkel oproept om zich terug te trekken uit Israëlische nederzettingen in bezet Palestijns gebied. Nederzettingen vormen immers oorlogsmisdaden onder internationaal recht en maken duurzame socio-economische ontwikkeling in Palestina onmogelijk.
Het is een breder fenomeen van een snel krimpende “democratische ruimte” in Israël en Palestina, waarbij mensenrechtenverdedigers, gedemoniseerd, gecriminaliseerd en vervolgd worden
11.11.11 roept, net als Human Rights Watch, niet op tot een algemene boycot van Israël. We ijveren wel voor een verdere uitbouw van een Europees “differentiatiebeleid” tegenover illegale Israëlische nederzettingen. Hoewel 11.11.11 de Boycott, Divestment, Sanctions (BDS) campagne dus niet onderschrijft, benadrukken we uitdrukkelijk dat de oproep tot BDS een legitieme vorm van vreedzaam verzet is die onder het recht op vrije meningsuiting valt.
Rusland en Turkije achterna
De beslissing om Shakir uit te wijzen, vormt een gevaarlijk precedent voor het werk van lokale en internationale mensenrechtenorganisaties in Israël en Palestina. Ze past ook binnen een breder fenomeen van een snel krimpende “democratische ruimte” in Israël en Palestina, waarbij mensenrechtenverdedigers, activisten en middenveldorganisaties gedemoniseerd, gecriminaliseerd en vervolgd worden.
Israël treedt hierbij steeds uitdrukkelijker in de voetsporen van landen als Rusland, Turkije en Hongarije. Het Israëlische parlement nam de afgelopen jaren verschillende anti-democratische wetten aan die burger- en mensenrechtenorganisaties verhinderen hun werk te doen.
Lokale mensenrechtenorganisaties en -activisten worden weggezet als “staatsvijanden”, “collaborateurs” en “vijfde colonnes”, terwijl Israëlische ministers verschillende initiatieven ondernamen om dergelijke organisaties financieel droog te leggen. Het Israëlische Ministerie van Strategische Zaken werkt ook nauw samen met conservatief-nationalistische organisaties als Im Tirtzu en NGO Monitor, die de afgelopen jaren een ongeziene heksenjacht ontketenden tegen ngo’s en individuele activisten.
Individuele activisten worden daarnaast op geregelde tijd fysiek aangevallen en bedreigd, terwijl prominente Palestijnse mensenrechtenactivisten ook juridisch worden vervolgd.
De democratische ruimte staat overigens ook sterk onder druk in de Palestijnse gebieden zelf, waar zowel de Palestijnse Autoriteit (PA) als Hamas steeds autoritairder optreden.
De PA nam in 2017 een draconische nieuwe wet aan die vreedzaam online verzet en — kritiek criminaliseert, en maakt het lokale organisaties steeds moeilijker om onafhankelijk te werken en financiële middelen te ontvangen. De veiligheidsdiensten van de PA en Hamas arresteren, mishandelen en martelen ook op grootschalige en systematische wijze vreedzame betogers en journalisten op de Westelijke Jordaanoever en in Gaza.
Tijd voor actie
11.11.11, dat in het najaar van 2019 campagne voert tegen de mondiale aanval op de democratische ruimte, roept minister van Buitenlandse Zaken Reynders en minister van Ontwikkelingssamenwerking De Croo op om de Israëlische regering te vragen af te zien van de deportatie van Omar Shakir.
Daarnaast roepen we beide ministers op om hun bezorgdheid te uiten over de algemene aanval op de democratische ruimte in Israël en Palestina, en om hiertoe ook concrete maatregelen te nemen.
Els Hertogen is adjunct-directeur van 11.11.11