Drie klimaatvoorstellen voor een kersvers minister

Wat Koen nog kan doen

Vlaams Parlement CC BY-NC 2.0

Koen Van den Heuvel

Door Pieter Verbeek (ABVV-Experten)

Joke Schauvliege is afgelopen woensdag vervangen door CD&V-fractieleider in het Vlaams Parlement Koen Van den Heuvel. Hij heeft, zo lezen we in De Standaard, precies 109 dagen als minister voor de boeg. Dat klinkt weinig, maar toch gaan we er van uit dat ook op deze korte termijn nog iets voor het klimaat kan gebeuren.

Vriendelijke jongens en meisjes als wij zijn –en kritische observatoren van het Vlaams klimaatbeleid– zochten we enkele maatregelen die de nieuwe Vlaamse minister nog in gang kan zetten voor hij zich in verkiezingsharnas hijst. Gezien de timing, maar ook voor het gebruiksgemak, houden we het bij drie stuks.

#1 Minder Vlaams klimaatgeld naar bedrijven

Laten we beginnen met een voorstel met een Europese toets. Een beetje technisch misschien, maar eigenlijk gaat het om een eenvoudige boekhoudkundige aanpassing. Makkelijk te realiseren dus. Waarover gaat het? Europa voerde het Europese emissiehandelssysteem (ETS) in, waarin de CO2-uitstoot van grote bedrijven een prijs krijgt. Dat moet er, via een simpel marktmechanisme, voor zorgen dat de grote bedrijven tegen 2030 43 procent minder broeikasgassen uitstoten.

‘Vlaamse bedrijven die veel elektriciteit verbruiken krijgen daar een compensatie voor, op basis van Europese spelregels, momenteel is dat vier keer de werkelijke meerkost op hun elektriciteitsfactuur’

In het ETS-systeem moeten de Europese elektriciteitsproducenten uitstootrechten aankopen voor de fossiele brandstoffen die ze verbranden, een prijs die ze doorrekenen aan gezinnen zowel als bedrijven. Vandaag krijgen Vlaamse bedrijven die veel elektriciteit verbruiken daar een compensatie voor, op basis van Europese spelregels.

Dat klinkt bijzonder gek in het licht van de klimaatdoelstellingen (en oneerlijk voor iedereen die de meerprijs wél moet ophoesten), maar de Europese Commissie wilde hiermee de concurrentiepositie van grootgebruikers vrijwaren.

Europa betaalt de compensatie niet zelf. Daarvoor zijn de lidstaten bevoegd. Zij halen inkomsten uit de (nationale) veiling van ETS-emissierechten, aka de uitstootrechten die de elektriciteitsproducenten betalen. Dat geld mogen de lidstaten vervolgens naar believen inzetten voor het halen van de Europese klimaatdoelstellingen. Simpel, niet?

In Vlaanderen is Koen Van den Heuvel nu bevoegd voor die herverdeling. Het gaat over een pak geld. Zo kreeg zijn voorgangster in 2017 maar liefst 76 miljoen uit de opbrengst van de veiling van ETS-rechten. Wat ze met dat geld deed? Voor meer dan 60 procent (46,75 miljoen) ging dat recht naar veelverbruikende bedrijven, waarvan de grootste hap naar de chemie en de metaal.

Erger, met die overschrijving compenseerde de minister vier keer de werkelijke meerkost op de elektriciteitsfactuur van de veelverbruikers. Daarmee was de minister niet alleen bijzonder gul voor die bedrijven, maar ontzegt ze Vlaanderen bovendien een aanvulling op het klimaatbudget. Met dat geld kon Vlaanderen allerlei noodzakelijke klimaatmaatregelen financieren, zoals meer energieneutrale sociale woningen of een beter openbaar vervoer. Misschien toch iets om eens naar te kijken.

#2 Een Vlaams kenniscentrum voor klimaattransitie

Een ander ideetje om iets met dat vrijgekomen geld te doen? Geen probleem. Zou het bijvoorbeeld niet fijn zijn als Vlaanderen haar eigen kenniscentrum voor klimaattransitie had. Een centrum waar we kijken hoe Vlaanderen het beter kan doen op klimaatvlak, maar waar we ook kijken wat de noden zijn rond opleiding in een circulaire economie of waar de drempels zitten voor bedrijven om écht circulair te worden. Daarmee zouden we de bedrijven heel wat beter helpen dan simpelweg geld door te storten.

‘Kijk eens naar de honderden mogelijkheden die we met zo’n kenniscentrum kunnen onderzoeken om minder rotzooi te krijgen’

In dat centrum kunnen we bovendien ook bestuderen hoe klimaatverandering sociaal blijft. Kwestie van de gele hesjes weg te houden van het Martelarenplein. Een centrum waar we kijken hoe Vlaanderen het beter kan doen op klimaatvlak, maar waar we ook kijken wat de noden zijn rond opleiding in een circulaire economie of waar de drempels zitten voor bedrijven om écht circulair te worden.

Ok, minister Schauvliege werd teruggefloten door haar coalitiepartners toen ze statiegeld op blikjes voorstelde. Maar kijk eens naar de honderden mogelijkheden die we met zo’n kenniscentrum kunnen onderzoeken om ook elders minder rotzooi te krijgen. Hoe kunnen bedrijven elkaars reststromen gebruiken? Hoe verwarmen we steden met de hitte van hun industrie? Hoe stimuleren we bedrijven om producten te maken die langer dan twee jaar meegaan? En die ook daarna nog uit elkaar te schroeven zijn in recycleerbare delen. De kans ligt er, beste Koen. En op 109 dagen tijd kunnen we vast wel een symbolisch lintje voorzien om door te knippen.

Ik ben proMO*

 

Steun ons unieke non-profit mediaproject en word proMO*.

Je ontvangt ons magazine en geniet van een pak andere voordelen

Je maakt MO* mee mogelijk en steunt ons in onze missie.

Voor € 4,60/maand of € 60/jaar.

Ik word proMO*

#3 Zonnepanelen op Vlaamse gebouwen

En waarom tenslotte niet het idee dat stad Gent aan het uitwerken is, veralgemenen? De stad wil namelijk via burgercoöperaties zonnepanelen plaatsen op daken van publieke gebouwen. In de overheidskas zitten niet genoeg middelen om op grote schaal te investeren in dergelijke installaties. Maar omdat het doorgaans om rendabele investeringen gaat, is er wel burgerkapitaal te vinden om de investering te doen. Zo kan je in één klap veel vliegen vangen.

‘Er is klimaatwinst, want overheidsgebouwen gaan draaien op hernieuwbare energie. En de elektriciteitsfactuur van de overheid verlaagt’

Er is klimaatwinst, want overheidsgebouwen gaan draaien op hernieuwbare energie. En de elektriciteitsfactuur van de overheid verlaagt. Dat uitgespaarde geld kan ze bijvoorbeeld investeren in energiebesparende maatregelen.

Energiecoöperaties krijgen een duwtje in de rug en kunnen daarmee hun activiteiten uitbreiden. En de burger-aandeelhouder vaart er financieel wel bij. Nu nog zorgen dat niet alleen de kapitaalkrachtige burger betrokken wordt, maar dat de baten over zoveel mogelijk burgers gespreid worden.

Als we goed gerekend hebben zijn er nog 11 Vlaamse ministerraden voor het verkiezingsreces. Dat betekent 1 maatregeltje om de 4 raden. Geert Bourgeois heeft beloofd dat hij tot het gaatje door wil gaan. Dat moet dus lukken Koen.

Hartelijk,

de ABVV-experten

Deze bijdrage van Pieter Verbeek Wat Koen nog kan doen – 3 klimaatvoorstellen voor een kersvers minister verscheen eerder op ABVV-Experten.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.