‘Natuurlijk vragen wij hun regularisatie, want deze mensen zetten hun leven op het spel’

Een veertigtal activisten bezet al sinds maandag 5 juli het UFO-gebouw van de Universiteit Gent. Het gaat om een groep studenten en sympathisanten die solidair zijn met de hongerstakers in Brussel, en verontwaardigd over de manier waarop de politiek met die situatie omspringt. Ze noemen zichzelf Occupation UGent. ‘We willen iets goeds doen’, klinkt het. ‘Maar de tijd dringt.’

Het UFO-gebouw, een universiteitscampus in het hart van de Gentse studentenbuurt, oogt de laatste week net iets anders dan normaal. Portretten van de 475 hongerstakers in de Begijnhofkerk sieren het gebouw. Op spandoeken aan de ramen zijn slogans te lezen: ‘Hongerstaking voor een waardig leven’ en ‘UGent in solidariteit met USPR’, verwijzend naar de burgerbeweging Union des Sans-Papiers pour la Régularisation.

Dit is het werk van Occupation UGent, een solidariteitsactie voor de mensen zonder papieren in de Brusselse Begijnhofkerk. Die weigeren al meer dan een maand te eten, in de hoop op een collectieve regularisatie.

Op de Gentse campus overnacht een veertigtal actievoerders sinds 5 juli in het universiteitsgebouw. Met hun bezetting willen ze druk uitoefenen op de Universiteit om een duidelijk standpunt in te nemen over de situatie in Brussel.

‘Elke avond organiseren we een activiteit’, vertelt Jip van Gool, actievoerende studente en woordvoerster van Occupation UGent. De avond van ons bezoek komt een bandje spelen, is er een kunstperformance en een open podium voor poëzie. ‘Op die manier hopen we zo veel mogelijk mensen te betrekken bij onze actie.’

‘Het is wel heel dubbel dat we hier nu naar muziek luisteren terwijl die mensen in Brussel in hongerstaking zijn’, vertelt Hilde Moons, een van de actievoerders, terwijl we samen naar de band toe wandelen.

Er hangt een gespannen sfeer in de zaal van het UFO-gebouw. De beelden uit de Begijnhofkerk laten een diepe indruk na bij de aanwezigen. ‘Wie je ook bent, ik kan mij moeilijk inbeelden dat je er niet van schrikt’, zegt woordvoerster Jip van Gool.

‘We willen iets goeds doen en we willen echt iets bereiken met onze actie. Maar we weten dat er tijdsdruk is. In ons hoofd blijft de teller doorlopen: 44 dagen hongerstaking, 45, 46…’

‘De hongerstaking is al lang bezig, maar kreeg in Vlaanderen lange tijd weinig media-aandacht. De burgerbeweging USPR was dus vragende partij voor een actie in Vlaanderen. Tegelijkertijd zijn het vooral Vlaamse partijen die nu verdere stappen tegenhouden’, stelt Van Gool. ‘Daarom hebben we deze actiegroep opgericht.’

Standpunt UGent

De studenten en sympathisanten aan de UGent willen niet enkel publieke aandacht creëren, ze willen ook de universiteit dwingen een standpunt in te nemen. ‘We zijn met eisen naar rector Rik Van de Walle gestapt, we hoopten hem aan boord te krijgen.’ Die eisen waren zeer duidelijk: collectieve regularisatie voor alle hongerstakers in Brussel.

Een gesprek met de rector kwam er op 7 juli, maar de verhoopte steun voor collectieve regularisatie niet. Van de Walle stuurde op 5 juli wel een verklaring uit, waarin hij aangaf ‘niet noodzakelijk’ te pleiten voor een collectieve regularisatie. ‘Bijgevolg pleit ik voor een snelle en uiterst menselijke aanpak bij de afhandeling van elke individuele vraag tot regularisatie.’

‘De rector begrijpt de situatie verkeerd en richt zich op symptoombehandeling in plaats van op de oorzaak van de hongerstaking.’

De verklaring viel niet in goede aarde bij de actievoerders van Occupation UGent. ‘De rector had het statement al gepubliceerd nog voor hij met ons in gesprek ging’, zegt Yumi Vanden Dunghen, een van de actievoerders die aan tafel zat met de rector. Van Gool: ‘De verklaring zegt eigenlijk hetzelfde als een eerder statement, van de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR). Hij pleit eigenlijk voor een verderzetting van wat al jaren gebeurt.’

Het overleg tussen de rector en de bezetters legde een verschil in standpunten bloot. ‘De gesprekken waren onbevredigend’, vindt actievoerster Yumi. ‘Rik Van de Walle legde de nadruk op een stopzetting van de hongerstaking om een oplossing te vinden zonder verlies van mensenlevens, maar Occupation UGent reageerde met het argument dat de rector de situatie verkeerd begrijpt door zich te richten op het behandelen van de symptomen in plaats van de oorzaak van de hongerstaking’, stelde Occupation UGent nadien in een persbericht:

‘Ons gesprek duurde meer dan twee uur’, reageerde rector Rik Van de Walle op vraag van MO*: We hebben veel meer besproken dan wat in het statement van de vijf Vlaamse rectoren werd verwoord.’

De bewering dat hij enkel focust op een stopzetting van de hongerstaking klopt volgens Van de Walle niet. ‘Manifest onjuist’, reageert hij. ‘Ik betreur deze voorstelling van zaken maar wens er verder geen commentaar op geven.’

‘Zelf vind ik een minimum aan intellectuele eerlijkheid en correctheid evenwel cruciaal’, zegt de rector nog.

Wél steun van medewerkers en studenten

Na het statement en het gesprek met rector Van de Walle kwam er op 8 juli wel een openlijke steunbetuiging van medewerkers, professoren, onderzoekers en studenten van de Universiteit Gent. In een open brief lieten die weten dat ze de actie van Occupation UGent steunen.

‘Iedereen weet dat hongerstaking een extreme daad van verzet is, waar je niet aan begint tenzij je in een staat van absolute wanhoop bent aanbeland. Dat is ook de studenten van UGent niet ontgaan’, staat te lezen in de open brief.

De ondertekenaars van de brief ‘drukken hun diepe bezorgdheid uit’ over de hongerstakers en vragen de federale regering ‘om te luisteren naar hun eisen en werk te maken van een duidelijk, rechtvaardig beleid’. Ze vragen verder ‘een duurzame oplossing voor de regularisatie van mensen zonder papieren in ons land op basis van duidelijke en permanente criteria’.

Voor de mensen die nu in hongerstaking zijn moet dat betekenen: ‘een tijdelijke machtiging tot verblijf om medische redenen (medische regularisatie — 9ter), en het verkennen van andere verblijfsmogelijkheden, waaronder in de eerste plaats humanitaire regularisatie. Dat vereist geen enkele toegeving of wetswijziging: dat vergt enkel dat u de bestaande wetten humaan en redelijk toepast.’

‘Goed migratiebeleid’

Ook de burgerbeweging USPR in Brussel werd op de hoogte gebracht van de uitkomst van het gesprek met rector Van de Walle. ‘Daarna is er een akkoord bereikt om de discussie over collectieve regularisatie of dag-tot-dagregularisatie opzij te schuiven’, staat te lezen in het persbericht van Occupation UGent. In plaats daarvan willen de Gentse actievoerders de nadruk leggen op concrete oplossingen ‘zoals toegang tot de arbeidsmarkt en verblijfsvergunningen.’

‘We willen dat de discussie niet enkel gaat over regulariseren of uitzetten. Deze hongerstaking is een symptoom van een groter onderliggend probleem.’

‘We hebben onze verwachtingen naar de rector bijgesteld, maar onze kernboodschap blijft dezelfde: regularisatie voor alle hongerstakers’, zegt actievoerster Yumi Vanden Dunghen.

Woordvoerster Jip van Gool benadrukt: ‘Voor mij is het vooral belangrijk dat we ons niet verliezen in een discussie over woorden, of het nu gaat om collectieve of individuele regularisatie. Natuurlijk vragen wij regularisatie, want deze mensen zetten hun leven op het spel.’

‘Iedereen hier wil ook gewoon dat er een goed migratiebeleid komt’, vervolgt Van Gool. ‘We willen dat de discussie niet enkel gaat over regulariseren of uitzetten. Deze hongerstaking is een symptoom van een groter onderliggend probleem. Dat inzicht dreigt verloren te gaan.’

‘Systeem creëert ongelijkheid’

Staatssecretaris voor Asiel & Migratie Sammy Mahdi (CD&V) verwijst de hongerstakers door naar de procedure om een aanvraag in te dienen voor regularisatie. ‘Maar sommigen onder hen hebben al verschillende aanvragen ingediend’, zegt Occupation UGent-woordvoerster Jip van Gool. ‘De procedure is zo onduidelijk en willekeurig dat het van dag tot dag varieert of ze je dossier goedkeuren of niet.

‘Dit is een systeem dat ongelijkheid creëert tussen mensen. Dat is de reden waarom ik hier ben.’

‘De situatie maakt mij kwaad’, zegt actievoerster Olivia Dekeersmaker. ‘Dit is een systeem dat ongelijkheid creëert tussen mensen. Dat is de reden waarom ik hier ben. Volgens mij is de menselijke basis helemaal verloren gegaan. Er wordt gedacht in termen van regels, maar het gaat hier om mensen. Dat is niet alleen zo in deze situatie, het is een algemene tendens in de samenleving.’

Actievoerster Hilde vangt zelf al sinds 2017 vluchtelingen die geen opvangplaats hebben op bij haar thuis. Ze voelt zich sterk betrokken bij deze problematiek. ‘De gasten die wij thuis opvangen en die geen papieren krijgen, worden sans-papiers. Ons asielbeleid creëert illegaliteit. De regularisatieprocedure heeft geen duidelijke criteria. Niemand weet hoe je eraan begint of hoe je het moet aanvragen.’

‘Politiek tegen uitbuiting’

De reacties op de bezettingsactie van het UFO-gebouw zijn verdeeld. ‘We spreken vaak mensen aan op straat over onze actie’, zegt Van Gool. ‘Veel mensen begrijpen wat we willen doen, maar vinden dat een hongerstaking te ver gaat. Het is dan fijn om met die mensen in gesprek te gaan.’

‘Het is mogelijk om verzet te tonen tegen het Vlaams Belang en hun autoritaire liberalisme, en het is noodzakelijk ons uit te spreken tegen racistische uitlatingen.’

Vooral de reacties vanuit de politiek wegen op de initiatiefnemers. ‘We worden nu in een bepaald politiek discours getrokken. Sommigen doen het uitschijnen alsof activisten mensen aansporen tot hongerstaking. Alsof wij het leven van de hongerstakers in gevaar brengen. Ik zou graag willen horen hoe wij iemand zouden kunnen overtuigen om lichaam en leven op het spel te zetten voor papieren. De hongerstakers doen dat omdat ze geen andere uitweg zien. Anders hadden ze het allang opgegeven.’

‘Ze beweren dat we de hongerstakers valse hoop geven’, reageert Hilde. ‘Alsof deze mensen geen eigen wil hebben. Het is hun beslissing om in hongerstaking te gaan. Ze doen het uit wanhoop.’

‘Voor veel mensen lijkt wat we hier doen radicaal’, merkt actievoerster Olivia op. ‘Maar als het over rechtvaardigheid gaat, mag je volgens mij wel radicale dingen doen.’

Occupation UGent kreeg ook bezoek uit onverwachte hoek. De conservatieve Vlaamsgezinde studentenorganisatie KVHV organiseerde een tegenactie. Ze overplakten de spandoeken van de bezetters met posters, met daarop de tekst: ‘Illegaliteit is criminaliteit’.

‘Dit is precies de boodschap waartegen we ons verzetten’, klinkt het bij Occupation UGent. ‘Het idee leeft dat enkel de Franssprekende bevolking solidair is met de hongerstakers. Onze acties laten zien dat onjuist is. Het is mogelijk om verzet te tonen tegen het Vlaams Belang en hun autoritaire liberalisme, en het is noodzakelijk ons uit te spreken tegen racistische uitlatingen. Dit is de basis waarop een politiek tegen uitbuiting gebouwd moet worden.’