Via Velo naar integratie en emancipatie

‘Een fiets is duurzaam. Zowel voor het milieu als voor menselijke relaties.’

Cursistes uit Guinee, Nepal, Ethiopië, Marokko, Roemenië, Congo en Mauritius vormen een fluorescerende slang die zich voorzichtig door het Brusselse centrum verplaatst. Onder deskundige begeleiding van Pro Velo’s fietslesgever, een begeleider van bon en vrijwilligers uit Syrië en België heeft de groep de afgelopen maanden tien fietslessen doorlopen.

‘De fiets is een oplossing voor duurzame mobiliteit. Het zorgt niet alleen voor duurzaamheid op vlak van milieu, maar ook op vlak van menselijke relaties’, vertelt Johannes Grillet, woordvoerder van Pro Velo. ‘Met dit project proberen we specifiek nieuwkomers en mensen die uit het klassieke of gangbare netwerk vallen te integreren.’

Graag een ‘fietsbewijs’

Ingrid Vandervelden, consulent maatschappelijke participatie bij bon Inburgering Brussel (deel van het Agentschap Integratie en Inburgering), legt uit dat de lessenreeks past binnen het luik maatschappelijke participatie van het onthaalbureau. ‘We motiveren mensen om naast het zoeken van werk en opleiding ook deel te nemen aan vrijetijdsactiviteiten. Dat is een ideale manier om hun netwerk uit te breiden en om hun – doorgaans groot aantal – zorgen even opzij te schuiven.’

De groep bestaat enkel uit vrouwen. ‘Omdat de vrouwen minder kansen kregen om te leren fietsen’, legt Vandervelden uit. ‘Het is zelfs zo dat het in bepaalde landen vrouwen gewoon niet mogen fietsen. Ze doen iets dat hen vroeger verboden werd door hun religie, traditie of de rol die vrouwen opgelegd wordt. Dat ze hier de kans krijgen om het wel te doen brengt een emancipatiegevoel naar boven en kan leiden tot heel emotionele reacties.’

Een plaats opeisen

Het project wil sensibiliseren rond de voordelen van de fiets. Naast meer autonomie, emancipatie en sociale samenhang merkt Vandervelden nog enkele positieve effecten op. ‘De lessen waren een boost voor hun zelfvertrouwen en doorzettingsvermogen. In het begin zijn de lessen voor velen een onoverkomelijke berg, maar al doende leerden ze snel en wonnen ze aan trots.’

Deelneemster Fatima Jouhari uit Marokko bevestigt het vrijheidsgevoel. ‘Mijn kinderen en ik vinden beter onze weg in de maatschappij.’ Congolese Bernadette Mulanga Unga is tevreden over het effect op haar gezondheid. ‘Ik schaf me sowieso een fiets aan om het verder te kunnen zetten.’

Jayanti Wenkatachalam uit India vond het een ideale manier om nieuwe plekken te ontdekken in Brussel en haar talen bij te schaven. ‘De schrik in het begin is vervangen door zelfvertrouwen in het verkeer.’

Fietsen in Brussel, of je het nu jong aanleerde of niet, is hoe dan ook niet eenvoudig. ‘Wie beter en veiliger wil fietsen in Brussel, moet zijn plaats innemen in het verkeer. Als weggebruiker heb je rechten en plichten. Je hebt de plicht om het verkeersreglement na te leven en je hebt het recht om je te verplaatsen. Dat laatste recht gaat samen met een plaats op de weg en als je ervan uitgaat dat die plaats enkel voor auto’s is voorbehouden, werk je de onveiligheid alleen maar in de hand,’ legt Grillet uit. Hij vult aan dat je uit het toenemend aantal fietsers in Brussel wel kan afleiden dat de fietssituatie veiliger geworden is de laatste jaren.