Wie is verantwoordelijk voor de Libische slavenmarkten?

Het officiële thema van de vijfde AU-EU-top mag dan ‘de jeugd’ zijn, iedereen voelde in de grootste stad van Ivoorkust aan waar het werkelijk om draait: migratie en veiligheid. En overkoepelend: een bezinningsmoment over de getroebleerde relatie tussen beide continenten.

Een promotiefilmpje van de Europese Dienst voor Extern Optreden, gedeeld op Twitter, probeert wat zoden aan de dijk te brengen. ‘Wist je dat Europa en Afrika gescheiden worden door een zee-engte van maar veertien kilometer?’

In de echte wereld blijkt het water tussen de twee continenten wel wat breder te zijn. Niet in het minst voor de tienduizenden migraten die alleen al dit jaar de oversteek probeerden maken en daarbij de dood vonden.

Afrikaanse slaven, Europese hypocrieten

‘Het zijn Afrikanen die Afrikanen tot slaaf maken’, sprak Macron gisteren in Ouagadougou. Dezelfde redenering die een Congolese vrouw enkele dagen daarvoor bezigde in een restaurant in Matonge: ‘Nous, les noirs, nous sommes méchants!’, riep ze emotioneel ze over haar glas bier. Het zorgde voor een verhitte discussie met haar disgenoten, die niet akkoord gingen met zoveel hand in eigen boezem.

Een Matongees eetstalletje is qua sfeer in niets te vergelijken met een top waar meer dan 80 regeringsleiders bijeenkomen, maar eigenlijk gaat de discussie over exact hetzelfde: wie draagt de verantwoordelijkheid voor de realiteit achter de beelden die CNN wist te draaien op de Libische slavenmarkten? De beelden die de inzet op scherp zetten, hangen als een zwaard van Damocles boven de Top.

De Franse president Macron benoemde de gebeurtenissen in Libië als ‘misdaden tegen de menselijkheid’. Ook premier Michel nam gelijkaardige bewoordingen in de mond: ‘walgelijk, onze tijd onwaardig’

Maar dat er bij de recente Europese verontwaardiging over de Libische slavenkampen een deel hypocrisie mee gemoeid gaat, mag duidelijk zijn.

Macron riep in Abdijan op tot ‘een concrete militaire actie’ in Libië, een oproep die herhaald werd door Moussa Faki Hamat, voorzitter van de Commissie van de Afrikaanse Unie. Hoe concreet dit plan zal worden, valt nog af te wachten.

Maar dat er bij de recente Europese verontwaardiging over de Libische slavenkampen een deel hypocrisie mee gemoeid gaat, mag duidelijk zijn. De Europese Unie traint en ondersteunt namelijk dezelfde authoriteiten als degene die nu beschuldigd worden van slavenhandel.

Sinds 20 juni 2016 traint Operatie Sophia de Libische kustwacht. Op pagina 21 van dit VN-rapport staat letterlijk dat het Departement ter Bestrijding van Illegale Migratie en de Libische kustwacht ‘direct betrokken’ zijn bij slavenhandel, maar niet exclusief dat: executies, foltering en het weigeren van voedsel, water en de toegang tot sanitatie behoren tot hun activiteiten.

Het rapport dateert van 1 juni 2017, meer dan vierenhalve maand voor CNN de beelden op de wereld losliet en de Europese leiders collectief hun woede uitdrukten. De steun aan de Libische kustwacht ging in tussentijd onverminderd door.

De toekomst van de jeugd

Akwaba! Het Ivoriaanse woord voor ‘welkom’ achtervolgt je vanaf de eerste stappen op Ivoriaanse bodem in de luchthaven tot op de sanitaire infrastructuur van de perszaal. Het moet zowat de officieuze leuze van de top zijn.

‘Werkloosheid duwt de Afrikaanse jeugd in de handen van radicale extremistische bewegingen’

Niet zo welkom waren de deelnemers en organisatoren van het Burgerforum, die parallel aan de officiële top een eigen bijeenkomst organiseerden van 26 tot 28 november. Een van de belangrijkste conclusies die daar werden getrokken was de vaststelling dat er een gebrek aan coherentie bestaat tussen de Europese politiek en Afrika als het gaat over mensenrechten.

Specifiek over de jeugd, het officiële thema van de top, zetten ze de zaken op scherp: ‘Het ongelijke karakter van commerciële akkoorden en van het internationale politieke systeem vergroten de werkloosheid en duwen de Afrikaanse jeugd in de handen van radicale extremistische bewegingen’.

Vlak voor de geplande persconferentie van het Burgerforum viel de politie binnen en joeg de 600 Afrikaanse en Europese deelnemers uiteen.

Gezien de weinig tastbare resultaten op die andere top in het Sofitel in Abidjan lijkt het erop dat de jeugd nog even op haar honger mag blijven zitten.