De klimaatcrisis wordt steeds tastbaarder, maar we blijven consumeren en broeikasgassen uitstoten in een onhoudbaar tempo. Is radicaal activisme de enige manier om de wereld nog wakker te schudden? MO* ging in gesprek met drie activisten over ‘ecosabotage’ en andere soorten klimaatverzet. 

Op het Spaanse en Portugese vasteland kreunden de boeren en gewassen deze zomer nog meer onder de droogte dan bij ons. Is waterintensieve landbouw in deze tijden nog te verantwoorden? ‘Zolang Europese consumenten tomaten buiten het seizoen willen, zal een mediterraanse boer die produceren.’

Wat begon als een schoolstraf, op het land gaan werken, werd voor Oegandees Edward Mukiibi zijn levensdoel. 'Duurzame, lokale landbouw is de basis voor geluk en de oplossing tegen honger, werkloosheid en het verlies van biodiversiteit', zegt de kersverse voorzitter van Slow Food International.

Wat als de landbouw verantwoordelijk werd voor het behoud van soorten? ‘Dan krijg je gezond voedsel en een levend landschap.’ De Nederlandse kiekendiefspecialist en ecoloog Ben Koks draait de visie op landbouw en natuurbescherming om in zijn boek “Vogels wijzen ons de weg”.

Twee Latijns-Amerikaanse vrouwen blikken terug op een bewogen jaar. Christina Burneo praat vanuit de feministische beweging, Gabriela Bucher staat sinds kort aan het hoofd van Oxfam International. ‘Ngo’s volgden lange tijd de logica van vooruitgang en groei, zonder zich kritisch op te stellen.’

Ontmoet boswetenschapper en Europarlementslid Michal Wiezik. Haast eenzaam in een strijd tegen zijn eigen EU-fractie en de houtkapindustrie, voor strikte bescherming van de Europese oerbossen. ‘Duurzaam bosbeheer is een codewoord om alles bij het oude te laten.’

In 2020 sprak MO* met natuurbeschermingsbioloog Guy Pe'er over het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. 'Een ramp,' noemde hij het toen, 'voor boeren, voor de natuur, voor het klimaat en voor de democratie. Boeren verlangen naar een duurzaam landbouwmodel, maar worden vleugellam gemaakt.’

Van alle West-Europese regio’s heeft Vlaanderen de hoogste waterstress. In plaats van water zo snel mogelijk naar de zee te voeren, moeten we leren water zo lang mogelijk vast te houden.

‘We lijden aan ruimtelijke obesitas’, stellen architecten Tim Vekemans en Dimitri Minten. Tien jaar geleden richtten ze hun eigen bureau op, RE-ST. Hun ambitie: niet langer bijbouwen, maar de bebouwde ruimte beter gebruiken en afbreken wat overbodig is.

Terwijl Vlaanderen de klimaatambities naar beneden bijstelt, legt de Waalse regering de lat hoger. Niet alleen door in te zetten op ambitieus klimaatbeleid, maar door het uiteenrafelen van de biodiversiteit aan te pakken. Onder andere door hagen te planten. Veel hagen. Vierduizend kilometer lang.

‘Het meest hoopvolle programma dat de Europese Unie ooit heeft geformuleerd.’ Hans Bruyninckx is als directeur van het Europees Milieuagentschap enthousiast over de klemtonen die Commissievoorzitter Ursula von der Leyen legt. Over het plan voor Vlaanderen is hij dat heel wat minder. 

In Antwerpen-Noord maken Isabelle en Tom sinds kort helemaal zelf chocolade, met de fairste cacaobonen. Zo mengen ze duurzame landbouw en eerlijke handel samen in een ware smaakbom van een chocoladereep. ‘Als je onze chocolade zachtjes laat smelten op je tong, sta je versteld van wat je allemaal zal proeven.’