‘Het is kristalhelder dat Saoedi-Arabië hem probeert monddood te maken’

‘Heel wat Saoedi’s zijn bang om de volgende politieke gevangene te worden die zonder eerlijk proces in de cel belandt’, zei de Saoedische mensenrechtenactivist Walid Abu al-Khair in mei nog tegen MO*. Op dat moment liepen al verschillende processen tegen hem, op 2 oktober jongstleden werd hij opnieuw opgepakt. Hij werd gearresteerd op beschuldiging van het organiseren van illegale bijeenkomsten in zijn huis. ‘Wat Walid deed was pure privé-zaak, in zijn eigen huis’ zegt Khalid Ibrahim, co-directeur van het Golfcentrum voor Mensenrechten (GC4HR). ‘Hij kwam eenmaal per maand samen met hervormingsgezinde mensen –academici, studenten, journalisten– om te praten over de weg naar hervormingen en sociale onrechtvaardigheid in Saoedi-Arabië, zonder enige politieke agenda. Meer niet.’ Intussen wachten Abu al-Khair drie processen.

In september vond de tiende hoorzitting plaats van een proces dat in juni 2012 tegen Abu al-Khair geopend werd. De klachten hier: smaad en laster aan het gerecht en pogingen om het koninkrijk in diskrediet te brengen door misleidende informatie door te geven aan internationale mensenrechtenorganisaties.

 Op zes oktober verscheen hij voor het Speciaal Strafhof in Jedda, gespecialiseerd in rechtspraak rond terrorisme en veiligheidsgerelateerde dossiers. ‘Het is kristalhelder dat ze hem monddood proberen maken’, aldus Ibrahim. ‘Walid wordt in drie gerechtshoven verwacht, tussen nu en 29 oktober. Dat betekent dat hij intussen geen tijd zal hebben om zich met mensenrechten bezig te houden, maar enkel zijn eigen zaak kan verdedigen. Als hij tenminste niet wordt opgepakt.’

Op dezelfde zes oktober besliste het Hof van Beroep om de opgelegde straffen tegen activisten Wajiha al-Huwaider en Fauzia Al-Oyuni niet te verminderen. Beide vrouwenrechtenactivisten -reeds langer geviseerd- werden in juni veroordeeld tot tien maanden celstraf en twee jaar reisverbod, omdat ze zich schuldig hadden gemaakt aan “Takhbib”, of het opzetten van een vrouw tegen haar echtgenoot.

Mensenrechten in S-A op dieptepunt

Mensenrechtenactivisten in Saoedi-Arabië worden sinds de Arabische Lente enorm aangepakt door de overheid, zegt het GC4HR. Mensenrechtenorganisaties krijgen geen officiële erkenning van de autoriteiten, en wie zich zonder die erkenning toch waagt aan activisme wordt bijgevolg beschuldigd van illegale activiteiten. Nogal wat activisten zitten in de cel op basis van arbitraire rechtspraak en krijgen –zonder ernstig proces– gevangenisstraffen opgelegd waarvan sommige tot vijftien jaar oplopen.

In het Wereldrapport 2013 schrijft HRW dat de Saoedische Vereniging voor burgerlijke en politieke rechten ACPRA, een niet-erkende rechtenorganisatie waarvan de leden intussen ook meermaals werden veroordeeld, meer dan 60 dossiers heeft opgetekend tegen de geheime politie die betrekking hebben op  langetermijndetentie zonder enige vorm van proces en in sommige gevallen foltering.

‘Met deze arrestatie is het beleid van de Saoedische autoriteiten tot een nieuw dieptepunt gezakt’, reageerde Joe Stork, de Midden-Oostendirecteur van Human Rights Watch. ‘Saoedi-Arabië stelt zich kandidaat voor een zitje in de VN-Mensenrechtenraad, maar weigert de basisrechten van zijn eigen burgers te respecteren.’

Saoedische activisten die niet in de gevangenis belanden of een proces boven het hoofd hangt, krijgen een reisverbod. Dat overkwam ook de bekende Iman al-Qahtani, een journaliste die voor verschillende kranten in Riad werkte en af en toe publiceerde in The Guardian. Qahtani was een ijverige twitteraar, met liefst 80.000 volgelingen. Ze berichtte onder meer over landgenoten die zonder proces gedetineerd zijn. Na herhaaldelijke bedreigingen tegenover haar familie stopte al-Qathani haar tweets.

Rechtspraak

Saoedi-Arabië kent geen geschreven strafwet. Dat betekent dat openbare aanklagers en rechters op basis van hun eigen interpretatie van de islamitische wetgeving mensenrechtenactivisten kunnen beschuldigen van criminele daden. Mensenrechtenorganisaties zoals Human Rights Watch hameren vooral op het totale gebrek aan de vrijheid van meningsuiting. Artikel 32 van het Arabische Charter van de Mensenrechten, dat Saoedi-Arabië tekende, garandeert nochtans duidelijk het recht op vrije meningsuiting en expressie en het recht om informatie aan andere te delen.

Van de internationale gemeenschap verwacht Khalid Ibrahim van het GC4HR niet veel heil. ‘Iemand als Walid belandde in de cel omdat hij rapporteerde aan de VN, maar tegelijk hebben diezelfde VN nog niet veel laten horen om zijn rechten te verdedigen. Het is nochtans hun plicht!’

‘Saoedi-Arabië is natuurlijk een belangrijke bondgenoot van de VS en de Europese Unie. Beide verzaken om de schending van de mensenrechten in Saoedi-Arabië te bekritiseren.’