Landlozen in India willen grond. Nu.

Zes maanden geleden marcheerden 50.000 landlozen, adivasis (inheemsen) en dalits (kastelozen) in de richting van Delhi om eindelijk wettelijke rechten op grond om op te wonen en te boeren af te dwingen. Omdat de centrale regering wou voorkomen dat tienduizenden demonstranten de straten van de hoofdstad zouden vullen, werd op 11 oktober onderweg in Agra een overeenkomst ondertekend tussen de Indiase regering en de leiding van de Jan Satyagraha, of de volksmars voor grond.

Daarin belooft de centrale regering in Delhi werk te maken van een landhervormingsbeleid, met prioritaire aandacht voor het recht op landbouwgrond voor landloze boeren én het recht op grond om een woning op te bouwen voor de armen op het platteland. Een concrete voorsteltekst die als basis moet dienen voor een publiek debat over landhervorming werd beloofd tegen ten laatste 11 april 2013.

Problemen of uitvluchten

Een van de moeilijkheden om de verwachtingen binnen een zo korte termijn in te lossen, is dat de Indiase grondwet bepaalt dat alles wat met grondbeleid te maken heeft tot de exclusieve bevoegdheid van de 28 deelstaten en 6 centraal bestuurde uniegebieden behoort. Met andere woorden: zelfs als de regering van premier Manmohan Singh – in het vooruitzicht van de verkiezingen die er volgend jaar aankomen – plots toch bereid zou zijn de landlozen hun gevraagde rechten te geven, dan nog zou ze betrekkelijk machteloos zijn om de toepassing van dergelijke wetten af te dwingen.

Advocaat Videh Upadhyay, die voor Ekta Parishad mee onderhandelde over het akkoord dat in Agra getekend werd, erkent het probleem, maar wijst tegelijk op reële handelingsmogelijkheden voor de centrale regering: ‘Om te beginnen moet grond voor landlozen niet enkel als “land” bekeken worden, maar ook als onontbeerlijke bron van sociale zekerheid. Bovendien erkende het Opperste Gerechtshof het recht van elke Indiër op onderdak en op waardigheid. Daar kan de Indiase regering mee aan slag, dat staat vast. Bovendien hoeven maar twee deelstaten aan Delhi vragen om een wet te maken die betrekking heeft op deelstaatbevoegdheden om de grondwettelijke beperking te doen vervallen.’

Ook Ramesh Sharma, centrale onderhandelaar als een van de naaste medewerkers van Rajagopal, vindt dat de grondwettelijke bezwaren eerder een uitvlucht dan een werkelijke bevoegdheidskwestie zijn: ‘Zorgen voor sociale rechtvaardigheid is een van de cruciale opdrachten voor de regering in Delhi. En de vaststelling dat landlozen daarvoor op de eerste plaats wettelijke erkenning van de bodem die ze bewonen en bewerken behoeven, wordt algemeen gedeeld.’

Goed op weg

Op 11 april maakte Rajagopal P.V., leider van Ekta Parishad, de boerenbeweging die de Jan Satyagraha in gang gezet had, een bilan op van het werk dat de voorbije maanden geleverd was door de onderhandelaars en de regering. Zijn inschatting is dat zeventig procent van de weg afgelegd is. Daarbij verwijst hij onder andere naar de aanzienlijke verhoging in het Indiase budget voor de aankoop van “bouwgrond” voor de armste plattelandsbewoners, een maatregel waarvan wel 40 miljoen mensen zouden kunnen genieten. Er is nog discussie, zei Rajagopal, over het recht voor elke boer op een hectare landbouwgrond. Nochtans zou de helft van de probleem opgelost zijn als de landlozen het recht zouden verwerven op de grond die ze bewerken.

Een wet op het recht op grond voor het bouwen van een huis ( The Homestead land Act) is in voorbereiding en wordt wellicht nog deze zomer voorgelegd aan het parlement. Ook het wetsvoorstel voor landhervorming (Land Reform Policy) is bijna gefinaliseerd en een wettelijk kader voor snelrechtbanken rond grondconflicten wordt voorbereid.

Op 13 en 14 april organiseert Ekta Parishad samen met de National Alliance for Dalit Land Rights een People’s Parliament on Land Rights om de druk op de regering om met resultaten voor de dag te komen op te voeren. Voor dat volksparlement worden dit weekend  minstens 8000 mensen in Delhi verwacht. 14 april is ook de verjaardag van dr. Ambedkar, de dalit die de grondwet van onafhankelijk India schreef en die door de dalits gezien wordt als hun eeuwige voorvechter. Die dag wordt de Nationale Alliantie voor Landrechten voor Dalits gelanceerd.