Seks blijft onder de lakens op Latijns-Amerikaanse scholen

Meisjes worden zwanger omdat ze ziek worden, en dan hebben ze hulp nodig, zegt Sara, een zevenjarig meisje uit Mexico. Wat Sara over seks en voortplanting weet, heeft ze van de televisie en niet van school. Net als Sara krijgen miljoenen kinderen in Latijns-Amerika laat - vaak te laat – door wat intieme relaties allemaal inhouden en welke gevaren om de hoek loeren. De gevolgen zijn seksueel misbruik, seksueel overdraagbare aandoeningen en ongewenste tienerzwangerschappen.

Aan de Mexicaanse wetgever ligt het niet. Seksuele voorlichting is in Mexico een wettelijk verplicht onderdeel van het leerplan in alle lagere scholen. En vorige maand keurde de Mexicaanse senaat een wetsvoorstel goed dat een aangepaste vorm van seksuele voorlichting al verplicht maakt voor vierjarigen. Kleine kinderen zijn het meest kwetsbaar voor seksueel misbruik, en dus moeten ze ook op die prille leeftijd al iets te horen krijgen over lichamelijkheid en lust, redeneert Sylvia Ortega, de hoogste ambtenaar die verantwoordelijk is voor het onderwijs in het federaal district Mexico.

Maar in werkelijkheid krijgen miljoenen Mexicaanse kinderen hun eerste lessen over het thema pas als ze 12 of 13 zijn. In veel andere landen van Latijns-Amerika houden leerkrachten nog veel meer en langer zedig hun mond, al moeten ook zij het onderwerp volgens het leerplan behandelen. Volgens een studie van het VN-Bevolkingsfonds (UNFPA) uit 2003 geven naast Mexico alleen Brazilië, Colombia en Cuba systematisch seksuele voorlichting op school.

In Venezuela zegt de wet dat kinderen vanaf acht jaar voorlichting moeten krijgen. “Maar ik merk dat veel kinderen van 14 of 15 nauwelijks weten hoe de vork aan de steel zit”, zegt Ivonne Ponce, een leerkracht die gezondheidsvoorlichting geeft in de Pablo Vila-school in een arbeiderswijk in Caracas. “Op die manier krijg je al die tienerzwangerschappen.”

In Argentinië kreeg het ministerie van Onderwijs in 2002 de opdracht voorlichtingsprogramma’s uit te werken voor alle openbare scholen. “We wachten nog altijd”, zegt Mabel Bianco, de directeur van de Stichting voor Vrouwenstudies en Onderzoek. “Er komt tegenstand van alle conservatieve groepen, niet alleen van de kerk.” In de meeste openbare scholen wordt het onderwerp nog altijd overgeslagen. Sommige privé-scholen geven wel voorlichting, maar er zijn geen richtlijnen waaraan ze zich moeten houden.

De centrumlinkse regering in Chili heeft een aanbod aan lessen en informatiecampagnes uitgewerkt. Maar om conflicten met de machtige katholieke Kerk te vermijden, heeft ze de scholen vrijgelaten voorlichting te geven of niet.

Al dat zwijgen heeft dramatische gevolgen. Volgens de VN is een derde tot de helft van de tienerzwangerschappen in Latijns-Amerika ongewenst. De statistieken bewijzen ook dat jongeren die op school niets over seks en voorbehoedmiddelen te horen krijgen, veel meer kans lopen besmet te raken met HIV of andere seksueel overdraagbare ziekten. (PD)