Serviërs zijn “cruciale verkiezingen” moe

De internationale bemiddelingspoging om tot een vergelijk te komen tussen Servië en de Albanese meerderheid in zijn afvallige provincie Kosovo zijn mislukt. De Kosovaarse premier Hacsim Tacsi zei dat de onafhankelijkheid van zijn regio “in kannen en kruiken” was en dat de proclamatie ervan binnen enkele weken zou volgen.

De conservatieve regering van premier Vojislav Kostunica heeft gezworen de secessie niet te laten gebeuren en dreigt er onder meer mee de stroomvoorziening van Kosovo af te snijden. Kostunica heeft laten verstaan dat hij een associatieverdrag met de Europese Unie niet zal ondertekenen als Europese landen de Kosovaarse onafhankelijkheid steunen. Het verdrag is een eerste stap op weg naar een Servische toetreding tot de EU.

Kostunica steunt ook president Tadic niet, de kandidaat van de hervormingsgezinde en Europavriendelijke Democratische Partij (DS) waarmee hij in de regering zit. De voorkeur van de premier gaat uit naar de nationalist Velja Ilic van de kleine nationalistische partij Nova Srbija (Nieuw Servië).

Veruit de grootste kanshebber in het nationalistische kamp is Tomislav Nikolic van de Servische Radicale Partij (SRS). De leider van die partij, Vojislav Seselj, staat momenteel terecht voor oorlogsmisdaden voor het Joegoslaviëtribunaal in Den Haag. De nummer twee van de partij, Nickolic, kan volgens de peilingen rekenen op 21 procent van de stemintenties. Tadic komt uit op 19 procent, de andere kandidaten volgens op een respectabele afstand. Waarschijnlijk komt het op 3 februari tot een beslissend duel tussen Nikolic en Tadic.

Nikolic wil Kosovo koste wat het kost bij Servië houden. Hij heeft zelfs voorgesteld om Servië onder Russisch bestuur te plaatsen. Moskou is eveneens fel gekant tegen onafhankelijkheid voor Kosovo.

De enige kandidaat die Kosovo openlijk durft opgeven is Cedomir Jovanovic van de Liberaal Democratische Partij (LDP). “Milosevic is Kosovo in 1999 al kwijtgeraakt en onze regering ruinieert de toekomst van Servië met zijn onverzettelijke houding”, zei Jovanovic op een van zijn meetings.

Uit de peilingen blijkt dat het debat over Kosovo de Serviërs maar matig kan boeien. In een peiling van het onderzoeksinstituut CeSID gaf 33 procent aan niet te zullen gaan stemmen, en 16 procent dat ze nog niet wisten op wie ze zouden stemmen. “De Serviërs zijn de ‘beslissende verkiezingen’ wat moe”, zegt CeSID-directeur Marko Blagojevic. Slechts tien procent van de jongeren gaat stemmen, en ook een groot deel van de vrouwen blijft thuis.

Sommige ngo’s proberen het enthousiasme voor de politiek wat te stimuleren. “Als je politiek actief bent kan je wat veranderen, daar blijven we op hameren”, zegt Miljenko Dereta, die aan het hoofd staat van het Burgerinitiatief. “Je kan niet op de ‘anderen’ rekenen om iets te veranderen of, erger nog, verwachten dat de ‘anderen’ tegen de politiek zullen stemmen die je zelf niet zint.”