Steeds meer moorden op Salvadoraanse scholen

De achttienjarige Wilber Geovany Hernández werd door kogels getroffen toen hij op de avond van 29 februari de middelbare school in hoofdstad San Salvador verliet. Hij is al de elfde student die vermoord is sinds het schooljaar op 23 januari begonnen is.

De golf van geweld die El Salvador teistert, heeft nu ook de scholen bereikt. Leerlingen en leerkrachten zijn steeds vaker het slachtoffer van afpersing, aanvallen en moorden.
Dat geweld beïnvloedt het leerproces bij de leerlingen, heeft zware gevolgen voor hun persoonlijk leven en verstoort de sociale ontwikkeling van een land dat zo al lijdt onder het hoge schoolverzuim in de basisniveaus (zes lagere en drie middelbare jaren), zeggen experten.

Schoolverzuim

Het schoolverzuim loopt op tot 20 procent in de scholen die het zwaarst door het geweld getroffen zijn, volgens cijfers van de leerkrachtenvakbond Simeduco.
El Salvador, een land met 6 miljoen inwoners, telt vijfduizend openbare scholen met ongeveer twee miljoen leerlingen. Daarvan worden 340 scholen als gevaarlijk bestempeld en 161 als zeer risicovol.

In Latijns-Amerika zijn er weinig landen met een slechtere onderwijsdekking dan El Salvador.
“De kinderen en jongeren proberen te leren in een omgeving die daar helemaal niet geschikt voor is, een omgeving van angst en repressie”, zegt Felipe Rivas, ondervoorzitter van de Stichting voor Centraal-Amerikaanse Onderwijsvernieuwingen (Fieca).
Het land heeft al onvoldoende middelen – eigen aan een arm land – om zijn onderwijs te verbeteren, nu komt daar ook nog eens de impact van geweld en misdaad bij.

Analfabeet

Een op tien Salvadoranen is analfabeet, maar op het platteland loopt dat op tot 22 procent, volgens een overheidsonderzoek uit 2010.
Het ministerie van Onderwijs wil het analfabetisme naar 4 procent terugbrengen tegen 2014. Moeilijk haalbaar, vinden de experts, en ze wijzen onder meer op het groeiende geweld in de schoolomgeving.

Vorig jaar werden 139 leerlingen en 6 leerkrachten vermoord, meestal in de omgeving van de school, geeft het ministerie van Onderwijs toe.

Bendes

El Salvador sloot 2011 af met 4374 moorden, of 70 moorden per 100.000 inwoners, een van de hoogste cijfers ter wereld, en ver boven het Latijns-Amerikaanse gemiddelde van 30 moorden per 100.000 inwoners.

Een deel van dat geweld komt van de 29.000 leden van de twee grote bendes in het land, de Mara Salvatrucha en Barrio 18.
De Salvadoraanse pers heeft al meermaals gemeld hoe de bendes kinderen en jongeren rekruteren in de scholen in de meest gewelddadige zones om hen zo in contact te brengen met drugshandel en andere misdaad.

“Op school worden al drugs verhandeld en gebruikt, en we hebben zelfs al ouders gezien die hun kinderen gebruiken om drugs te verhandelen”, zegt Manuel Molina, secretaris-generaal van Simeduco. De overheid ontkent dat bendeleden en criminelen het nadrukkelijk op leerlingen gemunt hebben.

In elk geval heeft de Nationale Politie 560 agenten ingezet in 161 risicovolle scholen als onderdeel van een plan om het aantal moorden op leerlingen terug te dringen. In maart 2010 sloten Nationale Politie en onderwijsministerie een preventie- en beschermingsovereenkomst voor scholen. Het pretendeerde een totaalaanpak, met ook preventieactiviteiten via onder meer sport en kunst.

“Er zijn enkele inspanningen gedaan op overheidsniveau, maar het gaat om een complex probleem”, zegt Molina. “We hebben niet de indruk dat de plannen gewerkt hebben. De situatie lijkt net verslechterd te zijn.”