VN-personeel vindt Irak te gevaarlijk

De UN Staff Council, de vakbond die 25.000 personeelsleden van de VN vertegenwoordigt, keurde gisteren (8 augustus) unaniem een resolutie goed waarin VN-baas Ban Ki-moon wordt opgeroepen alle VN-medewerkers uit Bagdad weg te halen. De wetteloosheid en het geweld hebben volgens de Staff Council van Irak een plaats gemaakt “waar hulpverleners doelwitten en pionnen zijn geworden.”
Kofi Annan, de voormalige secretaris-generaal van de VN, trok in oktober 2003 alle VN-medewerkers terug uit Irak na twee bomaanslagen op het VN-hoofdkwartier in Bagdad. Die kostten aan 22 VN-medewerkers het leven. Sinds augustus 2004 werkt toch weer een klein VN-team vanuit Bagdad. De VS en Groot-Brittannië proberen internationale steun te vinden voor een voorstel om de VN-Hulpmissie voor Irak (UNAMI) uit te breiden.
Het VN-personeel is daar niet over te spreken. “De veiligheidssituatie wordt met de dag erger”, zegt Emad Hassanin, eerste vice-voorzitter van de Staff Council. In maart sloeg bijvoorbeeld in de Groene Zone - de best afgeschermde wijk in Bagdad - een granaat in toen Ban er een persconferentie gaf samen met de Iraakse premier Nuri al-Maliki. Enkele seconden voor de explosie had Ban ironisch genoeg verklaard dat de VN overwogen hun aanwezigheid in Irak weer op te voeren omdat de veiligheidssituatie verbeterd was.
“Ik begrijp niet waarom we de levens van VN-medewerkers moeten opofferen om enkele sterke lidstaten te helpen hun gezicht niet te verliezen”, zegt Hassanin. Volgens hem maakt de uitbreiding van het mandaat van de UNAMI deel uit van een “exit-strategie” van de VS en Groot-Brittannië. De terugtrekking van hun troepen wordt makkelijker naarmate de VN duidelijker in de bres springt.
Volgens de Amerikanen moeten de VN hun verantwoordelijkheid opnemen in Irak. “Een van de voordelen van de VN is dat sommige Iraakse groepen die niet met andere buitenlandse vertegenwoordigers in Irak willen praten, wel met de VN van gedachten willen wisselen”, zegt Zalmay Khalilzad, de Amerikaanse ambassadeur bij de VN en eerder ook ambassadeur in Irak. “Ayatollah Sistani, een van de invloedrijke mensen in Irak, sprak niet met de VS of met Groot-Brittannië, maar wel met de gezant van de VN.”
De VN drijven nu al in aanwezigheid in Irak op. Volgens B. Lynne Pascoe, VN-ondersecretaris-generaal voor politieke aangelegenheden, kan de organisatie nu 65 medewerkers in Irak aan het werk zetten; tegen oktober zal dat aantal volgens hem stijgen “tot ongeveer 95.”
Critici waarschuwen dat de VN-missie in Irak sterk geassocieerd wordt met de buitenlandse troepenmacht in het land. Ook het Amerikaanse leger heeft bijvoorbeeld humanitaire hulpprogramma’s lopen.
De VN-Veiligheidsraad stemt waarschijnlijk donderdag (10 augustus) over het voorstel om het mandaat van de UNAMI uit te breiden. Sommige leden van de V-raad, waaronder België, Frankrijk, Indonesië en Zuid-Afrika, maakten zich naar verluidt zorgen over de ontwerptekst die ze op 1 augustus kregen.