Europese rivieren bevatten cocktail van 500 chemicaliën

Europese rivieren bevatten een mix van meer dan 500 schadelijke chemicaliën, blijkt uit Duits onderzoek. Die vormen vooral voor ongewervelde organismen een gevaar.

Het Duitse Helmholtz Centrum voor Milieuonderzoek (UFZ) onderzocht 445 stalen uit 22 Europese waterlopen, van de Schelde tot de Donau, de Taag en de Rijn. Dat levert een lijst van 504 schadelijke chemicaliën op, waarvan sommige in hoge concentraties.

Geneesmiddelen en pesticiden

De onderzoekers troffen onder meer 229 bestrijdingsmiddelen aan, 175 farmaceutische chemicaliën en een scala aan PFAS en plastic-additieven. In 41 procent van de monsters zaten meer dan vijftig verschillende chemicaliën, en in vier stalen zelfs meer dan tweehonderd stoffen. Absolute koploper is een staal uit de Donau, dat maar liefst 241 verschillende chemicaliën bevatte.

‘Het scala aan chemicaliën dat in waterlichamen wordt geloosd, is een groot probleem.’

De stof die het vaakst werd gevonden, is N-acetyl-4-aminoantpyrine, een afbraakproduct van pijnstillers. Er is nog maar weinig bekend over de effecten van de stof op zoetwaterecosystemen.

Cocktail

Voor een andere veelvoorkomende stof, carbamazepine, is dat wel al het geval. De stof breekt niet makkelijk af in het water, schaadt het voortplantingsvermogen van ongewervelde dieren en vertraagt de ontwikkeling van vissen. Ook insecticiden die alomtegenwoordig zijn, zoals diazinon en fipronil, zijn uiterst schadelijk voor ongewervelden. In totaal werden de risicodrempels overschreden voor meer dan zeventig chemicaliën.

Maar de onderzoekers benadrukken dat niet alleen de afzonderlijke stoffen een probleem vormen, maar ook de cocktail.

‘Het scala aan chemicaliën dat in waterlichamen wordt geloosd, is een groot probleem’, legt Eric Carmona uit, milieuchemicus aan het UFZ. ‘We weten nog steeds veel te weinig over de cumulatieve effecten van deze stoffen wanneer ze zich met elkaar vermengen.’