Mohammed en JC gereïncarneerd in Dakar

Dakar ligt werkelijk op het meest westelijke puntje van continentaal Afrika. Als je de kaart bekijkt, dan lijken de contouren van Senegal wel op een mensenhoofd in profiel. Dat het kleine land Gambia in twee stroken langs de Gambia-rivier net op de goede plaats ligt om lippen te suggereren, maakt de vergelijking nog duidelijker. Dakar ligt dan op het puntje van de spitse wipneus.

Als ik het hotel verlaat in noordoostelijke richting aan de bovenkant van die neus, doorkruis ik eerst het vissersdorp Yoff om dan op een mijlenver uitgestrekt strand te belanden. De eerste paar kilometer ligt het strand nog bezaaid met vissenkoppen en –darmen, waar wouwen in sierlijke glijvlucht naar duiken om dan vliegend hun makkelijke hap te verorberen. Wanneer de laatste vissersboot al een eind achter de rug is, wordt mijn aandacht getrokken door een bord waarop te lezen staat: “OPGELET. In hoofde van de KGDL en het ministerie van Binnenlandse Zaken is het formeel verboden te voetballen en enige soort fysieke sport te bedrijven over de hele lengte van het mausoleum.”

Nieuwsgierig stap ik het mausoleumterrein op. Meteen hoor ik verschillende mensen beginnen roepen, van op afstand. In gebarentaal geef ik te kennen dat ik graag even zou willen rondkijken. Dat kan, seinen ze terug, als ik maar die oneerbiedige sandalen eerst uitdoe!

Het hete zand schroeit mijn blote voeten. Ik steek de grote open ruimte dwars over, maar waag het niet het mausoleum te betreden. Enkele mensen zitten op het terras van een apart gebouwtje. Ik spreek hen aan. Ze zijn verrast door mijn interesse voor het mausoleum. Of ik misschien Moslim ben? “Neen”, antwoord ik, “ik ben christelijk opgevoed”. Ze knikken begrijpend, en vertellen me het levensverhaal van Almahdiyou Seydina Limamou Layé. Het eerste deel van zijn leven stond hij bekend als een bijzonder behulpzaam iemand, een graag geziene figuur binnen de lokale gemeenschap. Toen hij op zijn veertigste zijn moeder verloor, sloot hij zich drie dagen op van verdriet, en als hij weer opdook had hij maar één kreet op de lippen: “Ik ben de gezant van God! Kom tot mij. God heeft de ziel van de profeet Mohamed in me geblazen”.

Die bruuske gedragswijziging werd op ongeloof onthaald. Ontspoord rouwgedrag? Behekst? Maar de inhoud van zijn preken sloeg wel aan bij een aantal mensen. En geleidelijk aan kon hij toch een aanzienlijke aanhang verwerven. “Laat de kleur van mijn huid u niet misleiden”, drong hij aan. “Mijn blanke huid van gisteren, in Mekka, is vandaag zwart geworden.”

Hij begon een volgehouden strijd tegen de animisten, door zieken te genezen met handoplegging daar waar de lokale genezers faalden. Hij maakte ook naam als duiveluitdrijver. Van heinde en verre kwam men kijken naar de herrezen profeet Mohammed, deels uit nieuwsgierigheid, voor hen die het niet geloofden, anderen om geholpen te worden.

Op een stormnacht drong de zee binnen in zijn huis. De ochtend erop trok Limamou een lijn op het strand, en gebood de zee om hier nooit meer voorbij te komen. En zo gebeurde.

Kort voor zijn dood groef de profeet met zijn voet een kuil in het zand, op slechts enkele tientallen meter van de vloedlijn, waaruit zuiver bronwater ontsproot. Na zijn dood werd zijn mausoleum vlakbij gebouwd, en de bron werd aangelegd. Tot de dag van vandaag komen mensen er water halen, dat geneeskundige eigenschappen wordt toegedicht. Verrassend, dat dit water niet brak is.

Vóór zijn overlijden had Limamou aan de wereld laten weten dat zijn zoon zijn werk zou afmaken. Die zoon heet Seydina Issa Rohu Laye. Volgens de voorspellingen zou de reïncarnatie van de profeet Mohammed worden gevolgd door de reïncarnatie van die andere profeet Jezus Christus. Dus heeft hij zijn zoon Issa geheten, de Moslimnaam van Jezus. “Zijn mausoleum ligt vijf kilometer verderop, in Camberene. Je kan er langs het strand gemakkelijk geraken.”

De wandeling erheen is heerlijk. Er staat een lekkere zeebries en de zeesluier geeft een verkoelend effect. Als ik denk dat ik er ongeveer moet zijn, vraag ik de weg aan een groepje kinderen. Jawel, ze kennen het mausoleum zeer goed want ze gaan er elke vrijdag bidden.

Het mausoleum blijkt een grote bouwwerf te zijn. Het oorspronkelijke kleinere mausoleum wordt overkapt door een veel groter gebouw dat nog in de steigers staat, en zo te zien al een hele tijd. De werfleider blijkt ook een geestelijk leider te zijn. Ik moet hem eerst overtuigen dat het niet mijn bedoeling is om foto’s te komen nemen, maar wel dat ik oprecht geïnteresseerd ben in Issa.

“In de voorspellingen staat dat Jezus Christus 106 jaar oud zou worden. Jij, als Christen, kent toch de leeftijd waarop Christus is gestorven aan het kruis, niet?”. “Drie en dertig jaar en drie maanden”, prevel ik. “Wel dan, toen Issa’s vader stierf in 1909 en hij de rol van Imam van hem overnam, was Issa… 33 jaar. Veertig jaar lang heeft hij onze gemeenschap geleid, tot in 1949. Bij zijn dood was hij dus 73 jaar. Tel daarbij de 33 jaar uit zijn eerste leven op, en je komt uit op… 106 jaar!”

Van Issa zijn een paar zwart-wit foto’s overgebleven die nu dienen als basis voor allerlei voorstellingen van de man. Volgens de overlevering zouden er verschillende pogingen zijn geweest om ook de vader op de gevoelige plaat vast te leggen, maar geen daarvan is gelukt. Hij pakte niet op papier. Vandaag betreuren zijn volgelingen dat ze geen voorstelling meer van hem kunnen maken.

In Yoff en de wijken met de mausolea kan je er niet naast kijken. Langs alle kant staat Issa afgebeeld. Op een schoolmuur wordt zijn verhaal zelfs in een stripverhaalachtige uitbeelding gebracht. Op één van de overgebleven foto’s droeg hij decoraties van de Franse koloniale overheid. Ik heb niet kunnen achterhalen waarom hij die kreeg, want de Fransen vonden hem een potentieel gevaarlijke kerel, gelet op zijn invloed op vele mensen.

Ook die eretekens worden door de schilders vaak mee overgenomen. Alle afbeeldingen zijn in zwart-wit. Dat komt natuurlijk omdat de foto’s toen nog allemaal zwart-wit waren. Maar de Imam tooide zich ook enkel in zwart-wit.

Terwijl ik het mausoleum verlaat voel ik me diep teleurgesteld. De parousia (de vernieuwde aanwezigheid van Christus op aarde, die in de Bijbel wordt aangekondigd als de aanvang van het einde der tijden) zou dus reeds achter de rug zijn? Mattheüs 24:27 zegt het onomwonden: “Want gelijk de bliksem komt van het Oosten en licht tot het Westen, zo zal de parousia van de Zoon des mensen zijn”.  Zo onopgemerkt, zo onopvallend als het leven van Issa kan dat dus niet gebeurd zijn. En bovendien zou hij een tweede keer gestorven zijn, in plaats van zijn eeuwigdurende rijk te stichten?

Even verderop word ik aangesproken door Youssou, een werkloze jongeling die hoopt dat ik hem aan een baan zou kunnen helpen. Ik toon hem mijn ontgoocheling over het kleurloze verhaal van de parousia van Jezus als Issa, en de grote tegenstelling met het in de Bijbel beloofde bazuingeschal en hemelvullende bliksemschichten.

Hij legt met een meewarige blik zijn hand op mijn schouder. “Jullie Christenen werken met de Bijbel. Maar dat is een boek dat door mensen werd geschreven. De Koran daarentegen werd door God zelf letterlijk gedicteerd aan Mohammed. Dat geeft ons toch veel meer zekerheid, nietwaar?”.

Als ik perplex met mijn mond vol tanden blijf staan, gaat hij verder: “ach, trek het je niet aan, Allah zegt dat elke mens toch zijn eigen weg moet kiezen en daarvoor ten volle verantwoordelijk is. Als je dat maar steeds voor ogen houdt, is ook voor jou alles nog mogelijk”.