Bouwen met bamboe
Stefaan Anrys
25 maart 2009
Houtbamboe –een specifieke soort bamboe– kan enkele tientallen meters hoog worden, kan minstens dezelfde spanning aan als staal (sommige studies beweren zelfs meer) en is bij samendrukken net zo sterk als beton. Het mag dus niet verwonderen dat dit reuzegras, het geliefde eten van de panda, al meer dan vijfduizend jaar gebruikt wordt in de woningbouw.
Bamboe kwam tot voor kort overal ter wereld voor behalve in Europa. Met de sierteelt is daarin verandering gekomen. Maar het millenaire gras, dat in Vlaamse tuinen wel eens durft woekeren, heeft veel meer in zijn mars. In ontwikkelingslanden kan bamboe een oplossing bieden voor daklozen. Men zou er zelfs lokaal in zijn eigen bouwmateriaal kunnen voorzien. Kan bamboe ook bij ons –duur– staal vervangen?
Sowieso verkleint het gebruik van bamboe onze ecologische voetafdruk. Je hebt er geen staalfabrieken voor nodig, geen mijnbouw of houtwinning en de plant groeit aan een recordtempo. Zo groeit de Phyllostachus– een soort die tot min dertig graden aankan en dus ook bij ons kan gedijen– tijdens de scheutfase gemiddeld 25 tot 30 centimeter per dag. De bladeren kunnen als veevoeder dienen –niet alleen voor panda’s– en de rest als compost. De suikers in het hout zouden op termijn misschien zelfs bio-ethanol kunnen opleveren. Sommige soorten werken ook nog als een natuurlijk waterzuiveringsstation. En is het groen? ‘Van een tienjarig houtbos kan je makkelijk één derde oogsten per jaar’, zegt Guy Henderieckx van Oprins nv, één van de grotere bamboekwekers in ons land. ‘Dus het is zeker renewable’. Een bamboe-alm is volgroeid in één maand, en na drie jaar is de wand zo dik dat je hem kan gebruiken in de bouw.
Wat houdt ons dan, nu de staalprijzen de pan uitswingen? In China bijvoorbeeld zit er al bamboe in parket, multiplex, stellingbouw en zelfs in gewapend beton. Voorzitter Jacques van Dooren van de Belgische bamboe-vereniging ‘De hoge bamboes die ze in de tropen gebruiken, Guaduas in Zuid-Amerika en Bambusas en Dendrocalamussen in Azie, worden tot dertig meter hoog. Maar die overleven hier niet. Onze Phyllostachussen kunnen wel dienen voor parket, sierhout en om een gewoon huis te bouwen, maar niet in hoogbouw’. Zelfs als we bamboe zouden importeren uit de tropen, is er eerst een mentaliteitswijziging nodig, niet in het minst qua architectuur. De natuurlijke cilinderstructuur van bamboe is niet altijd de meest geschikte voor onze overwegend rechtlijnige bouwstijl en bovendien is onze industriële bouwnijverheid niet tuk op een ‘onhandelbaar’, moeilijk houdbaar en economisch oninteressanter bouwmateriaal. ‘Dat is spijtig,’ zegt van Dooren, ‘want het materiaal is goedkoop en ijzersterk. Er bestaat zelfs een vliegtuig, helemaal uit bamboe opgetrokken.’ Behalve de motor dan, lacht de enthousiaste fan.