De voorbije weken kreeg Brazilië te kampen met een toevloed aan Haïtiaanse migranten die via Peru of Bolivia het land probeerden binnen te komen. Vooral in het Braziliaanse stadje Brasiléia, in de deelstaat Acre aan de grens met Peru, liep de situatie zodanig uit de hand dat de grens werd afgesloten en het Braziliaanse leger werd ingezet –een ongekende situatie voor een land waarvan de bevolking teruggaat op allerhande migratiegolven.
De instroom van Haïtianen in Brazilië is niet nieuw en is nog altijd het gevolg van de aardbeving die Haïti trof in januari 2010. Het aantal vluchtelingen wordt geschat op vijfduizend en de aangroei vraagt om een duidelijk beleid. Vooral het feit dat de haveloze migranten een makkelijke prooi zijn voor de illegale netwerken, baart Brazilië zorgen. Ook mensenrechtenorganisaties vragen om de toestand te regulariseren om de Haïtianen opnieuw een toekomstperspectief te geven.
Humanitair visum
In die context bracht de Braziliaanse presidente Dilma Rousseff begin februari op de terugreis van Cuba een bezoek aan Haïti om met haar Haïtiaanse ambtsgenoot Michel Martelly duidelijke afspraken te maken. Ze kwamen overeen dat jaarlijks 1200 Haïtianen een humanitair visum mogen aanvragen op de Braziliaanse ambassade in Port-au-Prince. Zo’n visum geldt dan voor een periode van vijf jaar, en kan eventueel verlengd worden. Wie echter illegaal binnenkomt, kan gedeporteerd worden. Alle Haïtianen die voor 12 januari 2012 in Brazilië waren, zullen geregulariseerd worden en het humanitaire visum krijgen. Het is een eerste stap in een poging een migratiebeleid te ontwikkelen, want de huidige resolutie zegt niets over gezinshereniging.
Brazilië, Haïti’s big brother
Brazilië trekt vooral aan als groeipool. De Haïtianen hopen een graantje te kunnen meepikken van de jobmarkt die ontstaan is door de organisatie van het WK voetbal (2014) en de Olympische Spelen ( 2016). Haïtianen hebben ook wel een gevoel van verwantschap met de Brazilianen, in kleur, religie, muziek en sport. Maar de nabijheid van Brazilië heeft zeker ook te maken met het feit dat Brazilië sinds 2004 aan het hoofd staat van de VN-vredesmissie Minustah. De Haïtianen vinden dat het stilaan tijd wordt dat die zich terugtrekt. Ook dat kwam ter sprake op het onderhoud tussen Rousseff en Martelly.