De lange schaduw van Brazilië

Analyse

De lange schaduw van Brazilië

De lange schaduw van Brazilië
De lange schaduw van Brazilië

Alma De Walsche

25 april 2012

Brazilië is de onbetwiste regionale leider van Latijns-Amerika. Het land heeft heel wat troeven waarmee het zich op de wereldmarkt profileert. Tegelijk zet Brazilië zich in om in eigen continent de regionale integratie te versterken. Maar dit plaatje heeft ook een keerzijde. Sommige buurlanden hebben het moeilijk met de alomtegenwoordigheid van de reus, die zijn tentakels op diverse domeinen uitspreidt.

Brazilië is de jongste jaren opgeklommen van de achtste naar de zesde plaats op de economische wereldranglijst. Ondanks de crisis, die ook Latijns-Amerika parten speelt, verwacht het land voor 2012 een economische groei van 3,2 tot 3,5 procent. Brazilië profileert zich steeds meer als een wereldspeler bij de uitbouw van zijn relaties met China, Afrika en de Arabische wereld.

Autonoom zwaargewicht

Ondertussen bevestigt het land zijn autonomie ten opzichte van de VS en Europa. De Braziliaanse multinationals Petrobras (olie en gas), Odebrecht (infrastructuur), Embraer (luchtvaart) en Vale do Rio Doce (mijnbouw en metalen) groeiden uit tot spelers van formaat op de wereldmarkt.

Binnen Latijns-Amerika is Brazilië onmiskenbaar het zwaargewicht van de regio. In die hoedanigheid is het land ook de promotor van regionale integratie, vooral sinds Lula da Silva in 2003 aan de macht kwam. ‘Brazilië wil niet in zijn eentje groeien maar streeft naar integratie van de andere landen’, klinkt het bij Buitenlandse Zaken.

Braziguayos

Maar die alomtegenwoordigheid van Brazilië werkt ook irriterend. In buurland Paraguay is er al langer wrevel over de ongelijke verdeling van kosten en baten van de Itaipú-stuwdam. Maar vooral de groeiende kolonie “Braziguayos” zorgt voor ergernis. Die kapitaalkrachtige Brazilianen – men schat ze op zo’n 300.000 – kopen al een poosje grond op voor sojavelden. De jongste tijd hebben de Braziguayos, samen met de Duitssprekende mennonieten, hun pijlen gericht op het ecologisch hoogstaande Chaco-gebied om aan grootschalige veehouderij te doen. De prijs van de grond is er de afgelopen jaren vervijfvoudigd.

Terwijl Brazilië grote beloftes doet over het terugdringen van de ontbossing, veroorzaakt het bij de buren een kaalslag. In de voorbije twee jaar werden in de Chaco op die manier 8000 vierkante kilometer natuurgebied verwoest. Het project Inambari in de Peruaanse Amazone werd on hold gezet vanwege het protest van de inheemse gemeenschappen. Brazilië wil daar samen met Peru zes centrales voor hydro-elektriciteit bouwen, om vooral de Braziliaanse industrie van energie te voorzien. Maar dat was buiten de bewoners gerekend.

Morales

Toen Evo Morales vorig jaar het licht op groen wilde zetten voor de aanleg van een weg door het natuurpark Tipnis, een Braziliaans project uitgevoerd door het Braziliaanse bedrijf OAS om toegang te krijgen tot de Stille Oceaan, stootte dat op felle weerstand in Bolivia. Aanhangers van Morales hadden het over “de bourgeoisie van São Paulo” en noemden hun president “een lakei van Brazilië”. ‘Evo Morales heeft altijd gezegd dat hij bondgenoten wil en geen patrons’, stelden de Bolivianen. Belangrijk dus om weten voor Brazilië is dat ook in de buurlanden nieuwe tijden aangebroken zijn.